In Soedan woedt een strijd tussen eenheden van het regeringsleger en de paramilitaire Rapid Support Forces (RSF). De Russische Wagnergroep speelt daarin een belangrijke rol; in ruil voor toegang tot de Soedanese goudmijnen zorgt het huurlingenbedrijf voor militaire training en wapens. Militair historicus Christ Klep voorziet het conflict van de nodige duiding.

Wat is er aan de hand in Soedan?

‘In bijna alle Afrikaanse landen en bepaalde Zuid-Amerikaanse landen bestaan er naast het overheidsleger verschillende milities en paramilitaire eenheden. Die eenheden zien wij in het Westen vaak als kwalitatief van een lager kaliber. Ze zijn lichter bewapend, minder strak georganiseerd en minder statisch. Maar in Afrikaanse landen zijn die paramilitaire eenheden vaak juist in het voordeel omdat ze goed gedijen bij chaotische situaties. De structuur van de RSF is bijvoorbeeld minder log en traag dan dat van het officiële legerapparaat in Soedan.

In Soedan staan het leger en de RSF op dit moment tegenover elkaar. Dit komt deels doordat de legerleiding wil dat de RSF integreert in het reguliere leger, terwijl de RSF wat terughoudender is. Dit is vergelijkbaar met wat er met de FARC gebeurde in Colombia.

Die integratie gaat vaak moeizaam omdat paramilitaire eenheden − om het zacht uit te drukken − een eigen cultuur hebben. Zij houden zich niet aan de regels die wij als vanzelfsprekend beschouwen op het gebied van politiek, diplomatie en economisch verkeer.’

Wat is de rol van de Wagnergroep in het conflict?

‘Wagner werkt voortdurend samen met dit soort paramilitaire eenheden. Zodra duidelijk wordt welk van de legers de sterkere partij is, zal de Wagnergroep die kant kiezen. Dit gebeurde ook in de Centraal-Afrikaanse Republiek in 2019. Ik zeg wel vaker: het woord opportunisme is door Wagner uitgevonden.

Maar op dit moment is het nog lastig voor de Wagnergroep, want ze moeten Russische assets beschermen in Soedan, zoals de goudmijnen. In feite moet de Wagnergroep daarom gokken welke partij er uiteindelijk zal winnen.

Een feit is wel dat een alliantie met het zittende Soedanese regime minder gunstig is voor de Wagnergroep dan een samenwerking met de RSF. De leider van de RSF, Hemeti, is het type man waar Wagner vaker mee in zee gaat. Maar tot er meer duidelijkheid is, zal Wagner het rustig aan doen in Soedan. Ze hebben instructies ontvangen vanuit Moskou om vooral af te wachten en de verkregen assets in het gebied te verdedigen, want die zijn nodig om de oorlog in Oekraïne te financieren.’

De strijd tussen het zittende regime en de RSF is dus geen strijd over het wel of niet voeren van een pro-Russische koers ?

‘Uiteindelijk zullen beide groepen kiezen voor samenwerking met de Russen, want dat is eigenlijk de enige optie die ze nog hebben. Het Westen zit niet te wachten op dit conflict, en Soedan heeft al eerder partij gekozen voor Rusland. Afwegingen tussen Rusland en het Westen spelen eigenlijk geen rol in dit conflict. Het is vooral een machtsconflict tussen twee facties in Soedan, en voor Wagner maakt het niet uit wie er uiteindelijk wint.

Meer lezen? In deze editie van Maarten! duikt Christ Klep dieper in de schimmige Afrikaanse operaties van de Russische Wagnergroep. Bestel hier uw losse editie.