Stille nacht, heilige nacht

Een kleine geschiedenis

Onder veel kerstbomen staat ieder jaar een stalletje. Deze middeleeuwse traditie is de laatste decennia zeer populair geworden. Vroeger was Kerstmis een feest van de gelovigen, nu is het een feest van de commercie. De kerststal is een erfenis van de franciscanen, die de traditie in de Middeleeuwen naar de Lage Landen brachten.

De oudste bekende stal staat in de basiliek van Santa Maria Maggiore in Rome (1289). De eerste kerststal werd bedacht door Franciscus van Assisi (1182-1226).

Een moderne variant staat ieder jaar op de Grote Markt in Dendermonde. Een zittende Maria kijkt neer op het kindje, omringd door Jozef, drie herderfiguren en een os. De stal is gegoten in polyester en bespoten met kunstsneeuw.

Dit is de oudste kerststal van Nederland. Hij is rond 1500 gemaakt en staat in het Jacob van Horne Museum in Weert.

Sinds enkele decennia speelt ook het Vaticaan handig in op de hype rond kerst. Het Sint-Pietersplein biedt sinds 1982 ieder jaar plaats aan een meer dan levensgrote kerststal, of presepio zoals de Italianen zeggen.

Deze kerststal staat in het Catharijneconvent in Utrecht. De drie wijzen komen niet meer alleen uit het oosten, maar ook uit Afrika. Daarmee krijgen ook allochtonen hun plek in het kerstverhaal.

De kerststal waaide vanuit Europa over naar de gekerstende werelddelen. Vaak werd niet alleen een der wijzen, maar ook het kindje Jezus als zwarte afgebeeld

Niet iedereen is even gecharmeerd van de levende decorstukken. In 2007 eiste de Partij voor de Dieren een verbod op het gebruik
van levende dieren in een kerststal – tevergeefs.

Jozef en Maria vonden na lang zoeken onderdak in een stal. De daklozen in Den Haag vieren elk jaar hun eigen kerstfeest. Zij verzamelen zich in het Haagse stadhuis voor de kerststal, met levende have en goed.

In de jaren zeventig kwamen de timmertips voor de stal in zwang. De poppetjes maakte je ook zelf of je gebruikte Playmobil. Die baarden maken het wel net zo echt.

Onder veel kerstbomen staat ieder jaar een stalletje. Deze middeleeuwse traditie is de laatste decennia zeer populair geworden. Vroeger was Kerstmis een feest van de gelovigen, nu is het een feest van de commercie. De kerststal is een erfenis van de franciscanen, die de traditie in de Middeleeuwen naar de Lage Landen brachten.

Welkom bij Maarten!

Maak eenmalig een gratis account aan en krijg toegang tot al onze artikelen. Lees gratis op onze site en ontvang elke twee weken nieuws, diepgravende artikelen, interviews, evenementen en acties van Maarten! in uw mailbox.

InloggenRegistreren

Reacties

Welkom bij Maarten!

Maarten van Rossem is 's lands bekendste historicus en Amerikadeskundige. Hij is een veelgevraagd commentator op radio en tv en heeft een eigen blad: Maarten!. Verwacht diepgravende interviews, scherpe analyses en verrassende opinies.

Maak nu gratis kennis met onze journalistiek. In dit dossier hebben wij de mooiste verhalen uit ruim tien jaar Maarten! gebundeld. Lees bijvoorbeeld waarom Baudet gelijk heeft als hij zegt Fortuyns erfgenaam te zijn, wat Maarten van het Nederlandse onderwijs vindt en hoe Amerika het IS-monster gecreëerd heeft.

Wilt u de beste verhalen uit Maarten! in uw mailbox ontvangen? Meld u dan aan voor onze gratis nieuwsbrief.