Vandaag vinden de verkiezingen voor de Provinciale Staten en de waterschappen plaats. Hoewel de opkomstcijfers naar verwachting ver achterblijven bij die van landelijke verkiezingen, is het volgens Maarten van Rossem van groot belang om te gaan stemmen: ‘Als je kunt stemmen, ga dan stemmen. Als je besluit om dat niet te doen, houd dan vervolgens ook je klep dicht over alles wat er eventueel niet in orde is in Nederland.’

Hoe heeft u de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen beleefd?
‘Nauwelijks. Iedereen weet dat de Provinciale Staten zich bezighouden met infrastructuur en daaraan grenzende problemen. Weet ik veel van de infrastructuur van de provincie Utrecht? Nee: ik weet maar één ding: dat wij met de Uithoflijn een van de duurste tramlijnen hebben die de mensheid ooit gebouwd heeft. En dat kan maar één oorzaak hebben: de gruwelijke incompetentie van alle betrokkenen. Op degenen die verantwoordelijk zijn voor dat fantastische echec moet je dus eigenlijk sowieso niet stemmen.

Ik zou vooral willen zeggen: als je kunt stemmen, ga dan stemmen. Ik vind het vrij penibel dat de opkomstcijfers zo laag zijn voor dit soort verkiezingen. Als je besluit om niet te gaan stemmen, houd dan vervolgens ook je klep dicht over alles wat er eventueel niet in orde is in Nederland. De cijfers zien er vanuit mijn politieke perspectief gezien overigens vrij beroerd uit, aangezien de twee grootste kermispartijen, de PVV en Forum voor Democratie, er goed voorstaan.’

Forum voor Democratie wordt naar verwachting een van de grote winnaars. Hoe verklaart u dat?
‘De populariteit van Forum voor Democratie is voor mij een totaal raadsel. Het is een partij die niets dan onzin uitkraamt, bij monde van zijn op zichzelf wat wonderlijke leider, die ik ook als grotendeels incompetent zie. Ik heb vorig jaar beelden gezien van hun partijcongres. Dat is zo’n wonderlijk fenomeen: die mensen zien er vrij normaal uit, waarbij je denkt aan een doorsnee van middenklasse Nederland. Maar als ze vervolgens worden geïnterviewd denk je: waar komt deze onbeschrijflijke onzin vandaan? Dat ze uit de EU en terug naar de gulden willen, dat soort dingen. Hoe is het mogelijk dat zo’n kermispartij met volkomen onzinnige, onuitvoerbare standpunten scoort? We hebben twee jaar naar de Brexit gekeken en nu dreigt Nederland massaal te gaan stemmen op een partij die voorstander is van een Nexit. Wat kan ik daarvan zeggen? Het zijn krankzinnigen, in politieke zin dan.’

‘Ik kijk nooit naar die hakketak-debatjes, omdat het in mijn ogen nutteloze kletskoek is’

Nu we het toch over landelijke thema’s hebben: in de debatten leek er vooral aandacht voor issues als het klimaat en immigratie, en namen landelijke lijsttrekkers gretig het voortouw.
‘Ik kijk nooit naar die hakketak-debatjes, omdat het in mijn ogen nutteloze kletskoek is. Dat is al jaren zo. De lijsttrekkers hebben het over dingen waar de provincie helemaal niet over gaat. Nu heeft dat natuurlijk te maken met het feit dat het getrapte verkiezingen zijn en dat de Provinciale Statenverkiezingen uiteindelijk tot de samenstelling van de Eerste Kamer leiden. Ik moet ook zeggen dat ik wat geïrriteerd was door oppositiepartijen die beweren dat ze het allemaal anders willen en veel beter gaan doen. Dat doet ook iemand als Jesse Klaver. Dan denk ik toch: Jesse, je had een goede kans om aan dit kabinet deel te nemen en die heb je laten lopen. Hij hoopt nu natuurlijk dat hij door druk uit te oefenen in de Eerste Kamer iets kan bereiken.’

Hier en daar wordt ook wel gesproken over een ‘tweestrijd’ tussen Klaver en Baudet.
‘Volgens de peilingen komen zij straks als grootste winnaars uit de bus. Voor hen beiden geldt echter dat het type kiezer dat met deze verkiezingen komt opdagen niet per se een GroenLinks of Forum voor Democratie-stemmer is. Stemmers bij Provinciale Statenverkiezingen zijn doorgaans de wat oudere Nederlandse kiezers en wonen vaak in de provincie. Het CDA staat op zwaar verlies, maar misschien zal dat mede daardoor meevallen.

Of de voorspellingen uitkomen, weten we niet, omdat de opkomst voor Provinciale Statenverkiezingen veel lager is dan die bij Tweede Kamerverkiezingen. Daarom wil ik nog weleens zien of de ‘protestpartijen’ hun cijfers in de peilingen waarmaken.’

Als we dan toch nog even verder speculeren: het kabinet lijkt fors te gaan verliezen en de meerderheid in de Eerste Kamer kwijt te raken.
‘Dat hebben ze wel een beetje aan zichzelf te danken. Het kabinet is in het afgelopen jaar weinig productief gebleken. De grote projecten staan stil, denk bijvoorbeeld aan de pensioenwetgeving en het klimaatdossier. Ook het verhaal van de enorm gestegen energierekening was politiek gezien een blunder eerste klas. Het kan mij persoonlijk weinig schelen, maar er zijn natuurlijk heel veel Nederlanders voor wie dat wel een punt is. En had het van tevoren aangekondigd, nu lekte het min of meer uit, en bleek dat de regering zelf een kapitale rekenfout gemaakt had. Dodelijke beeldvorming waar De Telegraaf vervolgens vrolijk mee aan de slag kan.

Dus ja, het kabinet gaat waarschijnlijk flink verliezen, maar daarvoor moeten we de uitslag eerst afwachten. Wie weet valt het mee. Ik geloof dat de uitslag de laatste jaren bijna altijd afwijkt van de peilingen.’

‘We hebben het prachtige voorbeeld van de Engelsen en Amerikanen, die er met z’n allen een onbeschrijflijk beschamende puinhoop van gemaakt hebben’

Verwacht u de komende jaren nog meer polarisering in de Eerste Kamer?
‘Ik ben een voorstander van de Eerste Kamer, maar wel wanneer zij een controlerende functie heeft en slordige en haastig afgehandelde wetgeving van de Tweede Kamer kan corrigeren. We weten allemaal dat de Eerste Kamer sterk gepolitiseerd is geraakt in de afgelopen periode, en dat is in mijn ogen een heel ongelukkige ontwikkeling. Een ontwikkeling die op lange termijn bovendien zou kunnen leiden tot de wens om de Eerste Kamer dan maar helemaal af te schaffen. Temeer omdat er natuurlijk een brede tendens is tot politieke polarisering, die in Nederland gelukkig nog meevalt. Van polarisering komt nooit iets goeds, beleidsmatig is dat hopeloos. We hebben het prachtige voorbeeld van de Engelsen en de Amerikanen, die er met z’n allen een onbeschrijflijk beschamende puinhoop van gemaakt hebben. Laten wij die weg niet inslaan.’

Ten slotte: heeft u nog een bindend stemadvies voor de waterschapsverkiezingen?
‘Vorige keer heb in geestelijke wanhoop op een of andere waterpartij gestemd. Dat leek mij wel passend in dit verband. Ik heb geen flauw idee. Laat die waterschappen bemand worden door mensen die verstand hebben van grondwater. Die kunnen wat mij betreft gewoon aangewezen worden door de overheid op basis van hun deskundigheid. Het is flauwekul om daarover te stemmen. Maar ik moet ook hier weer zeggen: als ik kan stemmen, stem ik.’