Na een roerige periode waarin het kabinet viel, verschillende Kamerleden vertrokken en nieuwe lijsttrekkers werden aangekondigd, is de Kamer met reces. Maar partijen kunnen zich niet veroorloven om te wachten met de voorbereidingen voor de Tweede Kamerverkiezingen in november. Maarten reageert op de huidige politieke ontwikkelingen en geeft alvast nuttig stemadvies.

Gepubliceerd op 9 augustus 2023

Maak nu kennis met Maarten! of bestel een losse editie.

Maarten: ‘Het lijkt alsof tegenwoordig iedereen ontevreden is over het functioneren van de Nederlandse overheid. Daardoor verliezen steeds meer burgers het vertrouwen in de politiek; en dat in een tijd waarin er juist grote behoefte is aan zekerheid. De toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen zijn slechts twee voorbeelden waarbij het vreselijk fout is gegaan. Den Haag lijkt daar weinig van te leren, want nog steeds verkeren de slachtoffers in grote onzekerheid over hun toekomst.

Maar wie is er nu hoofdverantwoordelijk voor de crises waar we steeds over spreken? Het antwoord lijkt mij vrij evident. Dat is de VVD. Sinds 2010 is de VVD de meest dominante partij in de Nederlandse politiek. Des te groter is de tragiek dat een aanzienlijk deel van het Nederlandse electoraat nog steeds op deze partij stemt. Mijn stemadvies voor de komende Tweede Kamerverkiezingen is dan ook helder en simpel. Stem niet op de VVD. Die partij is immers de directe oorzaak van de problemen waar we nu mee zitten. Bovendien waren vervroegde verkiezingen totaal niet nodig als de VVD niet een door de macht gestuurde kabinetscrisis had gecreëerd.

Nederland verkeert in een overbodige crisis die we te danken hebben aan een cynische machtsgreep van de VVD

Vermoedelijk zag de VVD, met de val van het kabinet, kans om in de komende jaren vanuit een sterkere positie te regeren. Wellicht zou de macht van D66 gehalveerd kunnen worden, waardoor de VVD niet langer rekening hoeft te houden met hun linkse, politieke agenda. Nederland verkeert dus in een volkomen overbodige crisis die we te danken hebben aan een cynische machtsgreep van de VVD.’

Messias

‘Nu religie en verzuiling een minder prominente rol innemen in onze samenleving, richt men zich steeds vaker op een levende persoon die geacht wordt op te treden als Verlosser. Zo’n 25 procent van het Nederlandse electoraat kampt met dit Messiascomplex en koestert de hoop dat een bepaalde man of vrouw alles gaat veranderen en van Nederland het paradijs op aarde gaat maken. Het is een vorm van kinderachtigheid, diepgeworteld in het idee dat één Messias alles zal oplossen. Het is een terugkerende, ingrijpende, emotionele denkfout die ons Pim Fortuyn, Geert Wilders, Rita Verdonk, Thierry Baudet en Caroline van der Plas heeft opgeleverd.

Denk niet dat zaken in de Haagse politiek snel te veranderen zijn. Zo werkt de politiek absoluut niet. Politici hebben te maken met een gigantisch ambtelijk apparaat, bestaand uit tienduizenden ambtenaren, instituties en organisaties, die tradities en procedures hebben waar niet zomaar afstand van wordt gedaan. De wereld verandert maar heel langzaam, en zeker in een complex politiek systeem als het Nederlandse. Dus wie er ook aan de macht komt – links of rechts – er bestaat geen Verlosser die ons zal bevrijden van de existentiële ellende waarmee de mens nu eenmaal moet leven.

Ook een voortreffelijk Kamerlid als Pieter Omtzigt, die overigens hele verstandige opvattingen heeft, kan ons ondanks zijn charisma niet uit de problemen halen. Ook met Omtzigt aan het roer zullen de dingen die mis zijn in ons land niet een-twee-drie worden opgelost. Zo steekt het bestuur van Nederland niet in elkaar. En laten we niet vergeten dat Nederland deel uitmaakt van een nog veel groter en complexer gerunde eenheid: de Europese Unie.

Het wordt dus tijd dat we ophouden met die Jezus-verwachting. Dat is het torderen van de maatschappelijke werkelijkheid.’

Politieke vernieuwing

‘Door al die vertrekkende Kamerleden lijkt het misschien alsof de Tweede Kamer in abnormaal tempo leegloopt. Maar vergeleken met de laatste zeven Kamerverkiezingen stoppen er nu niet uitzonderlijk veel volksvertegenwoordigers. Bovendien is het tegenwoordig allang geen usance meer om langdurig in de Kamer te blijven zitten. Het is een min of meer gebruikelijk verschijnsel dat Kamerleden er na vier jaar de brui aan geven. Soms worden ze er door hun eigen partij uit geflikkerd. Het kan allerlei oorzaken hebben.

‘Denk niet dat zaken in de Haagse politiek snel te veranderen zijn’

Nu was er geen enkel Kamerlid waarbij ik dacht: Grote God, wat erg dat die weggaat. Van een aantal was het te verwachten, want er heerst al enige tijd een Kamercrisis. Sinds het vertrek van Omtzigt en zeker sinds de Statenverkiezingen van maart, toen BBB won en het CDA een pijnlijke nederlaag leed, verkeert het CDA in een moeilijke positie. Ik vermoed dat de partij niet zat te wachten op nieuwe verkiezingen. Vooralsnog hebben ze na het vertrek van Wopke Hoekstra geen nieuwe lijsttrekker gevonden. Het CDA is eigenlijk in een doodsstrijd verwikkeld geraakt. Een nieuwe nederlaag bij de verkiezingen lijkt nauwelijks te voorkomen. In een poging er toch het beste uit te halen, zal de CDA-voorzitter nu alles op alles zetten om toch de samenwerking te zoeken met de populaire Omtzigt. Een nieuwe lijsttrekker is er sowieso bij gebaat dat er samen met Omtzigt een streep onder het verleden wordt gezet. Maar Omtzigt heeft al aangekondigd dat er geen sprake zal zijn van zijn terugkeer naar het CDA.

Gezien de BBB een relatief nieuwe partij is en Van der Plas na de laatste verkiezingsoverwinst weer een beetje wegzakt in de peilingen, lijkt het me onwaarschijnlijk dat de BBB de leiding zal krijgen. De partij moet ook nog een aantal kandidaten zoeken. Dat zal allemaal niet meevallen. En als Farmers Defence Force werkelijk overweegt een politieke partij te starten, dan kunnen volstrekte halvegaren die de VVD niet rechts genoeg vinden ook daarop stemmen. Laat ze dat vooral doen, dan wordt de versplintering op rechts alleen maar groter. Al vrees ik dat de VVD – ondanks alles – toch wel weer grote kans maakt om de grootste partij te worden.’

Timmermans

‘Of de gooi van Frans Timmermans naar het premierschap van links weer een machtsfactor kan maken, is afwachten. Timmermans lijkt me wel een logische keuze. Als eurocommissaris heeft hij ontzettend veel politieke ervaring. Hij is een man die wel tegen een stootje kan, iemand die weet hoe Europa werkt en die indrukwekkende prestaties heeft geleverd. Men beschuldigt hem van ijdeltuiterij, maar noem eens een politicus die geen ijdeltuit is. Ook vind ik het onzin dat hij te oud zou zijn. Timmermans is 62 jaar. Dan krijg je nog niet eens AOW, daar moet je dan nog vijf jaar op wachten. Bovendien heeft hij in Europa een indrukwekkend groen programma afgeleverd, waarmee hij aantoont dat hij oog heeft voor de toekomst van de jongere generaties.

Timmermans een ijdeltuit? Noem een politicus die geen ijdeltuit is

De samenwerking tussen PvdA en GroenLinks vind ik een goede zaak. Het bestrijdt de versnippering op links en levert een bijdrage aan de bestuurbaarheid van Nederland. Maar de fusie tussen de partijen was uiteraard ook uit eigenbelang. Beide partijen zagen hun zetelaantal de voorgaande verkiezingen drastisch afnemen. De linkse samenwerking maakt de kans op een comeback een stuk aannemelijker.’

Strijd om het Witte Huis

Ook in de Verenigde Staten neemt de verkiezingskoorts langzamerhand toe. Inmiddels hebben verschillende gegadigden zich officieel gekandideerd voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2024. Binnen de Republikeinse Partij zijn dat er wel een stuk of tien. Dat is altijd al zo geweest en niets nieuws. Maar naast Donald Trump, acht ik kandidaten als Ron DeSantis, Nikki Haley, Tim Scott of Mike Pence stuk voor stuk even kansloos. Het wordt gewoon weer Trump.

Nu zou je hopen dat de juridische problemen voor Trump in aanloop naar de presidentsverkiezingen toch enigszins roet in het eten zullen gooien, maar die hoop zou ik snel laten varen. Stel Trump gaat de bak in, zelfs dan kan hij campagne voeren, uiteindelijk beëdigd worden en zichzelf pardonneren als president. Ik heb het al veel vaker gezegd: het moet in Amerika nog veel erger worden, voordat het weer beter zal gaan. Op één of andere manier moet het land van Trump af zien te komen, maar dat zal nog niet eenvoudig zijn.

Ook binnen de Democratische Partij verwacht ik op korte termijn geen serieuze, nieuwe uitdager. Wie beweert dat  Robert F. Kennedy Jr. een geschikte partij is, adviseer ik spoedig psychiatrisch hulp in te schakelen. De 69-jarige Kennedy is de zoon van de in 1968 vermoorde presidentskandidaat Robert ‘Bobby’ Kennedy en de neef van de in 1963 vermoorde president John F. Kennedy. Hij gold ooit als een succesvolle milieu-advocaat, maar inmiddels staat hij vooral bekend als een geradicaliseerde vaccinscepticus en complotdenker. Hij is werkelijk zo gek is als een deur. Zelf zijn eigen familie schaamt zich verschrikkelijk voor deze volslagen idioot.

Kennedy Jr. is zo gek als een deur

Naar mijn inziens is de kans dus groot dat de strijd om het Witte Huis precies dezelfde hoofdrolspelers zal kennen als die van vier jaar geleden. Alleen waar Trump destijds zijn beleid verdedigde, zal Joe Biden nu voor die uitdaging staan.

Nu doen we overigens net alsof de Amerikaanse presidentsverkiezingen ook al deze november plaatsvinden, maar die staan pas op 5 november 2024 gepland. De wereld kan in een jaar totaal veranderen. Dus laten we alsjeblieft nog niet te veel speculeren en afgaan op elke hysterische berichtgeving van de media; dat heeft geen enkele zin.’