Terwijl de Nederlandse formatie nog op zich laat wachten, is in twee maanden tijd een hele nieuwe Duitse regering onder Olaf Scholz (SPD) gerealiseerd. De redactie vroeg Maarten naar zijn bevindingen over de politieke ontwikkelingen van eigen land en die van onze oosterburen. ‘De hele vertoning in Nederland is werkelijk bij de wilde spinnen af.’ 

Wilt u op de hoogte blijven van de actualiteiten en diepgravende artikelen ontvangen? Meld u aan voor de gratis nieuwsbrief van Maarten! of word lid en krijg de Maarten! Scheurkalender 2022 cadeau!

Onlangs presenteerden partijleiders Lilianne Ploumen en Jesse Klaver een progressief oppositieakkoord dat als tegenhanger moet dienen van het coalitieakkoord van VVD, D66, CDA en CU. Op vijftien thema’s zullen zij als één blok stemmen. Hoe kijkt u naar deze nieuwe stap naar intensievere samenwerking tussen de PvdA en GroenLinks?

Maarten: ‘Het had allemaal veel eerder moeten gebeuren. Ik blijf bij het feit dat beide partijen schuldig zijn aan hun beroerde positie van dit moment. De PvdA heeft die te danken aan de dramatische participatie in Rutte-II. Ten aanzien van GroenLinks telt dat ze tijdens de verkiezingen van 2017 dik gewonnen hadden, maar die winst hebben ze vervolgens niet vertaald in deelname aan het kabinet. Ze stapten uit de formatie vanwege een migratiekwestie die nooit een rol van betekenis heeft gespeeld. Het gevolg was dat zij in maart 2021 die zetels weer inleverden. Dat vond ik een gevalletje van eigen schuld, dikke bult. Je wint zes zetels, dan is dat een indicatie dat je moet proberen verantwoordelijkheid te dragen. Kortom: ik wens ze het allerbeste met hun nationale samenwerking, maar ik ben er niet van onder de indruk.’ 
 
Is een fusie nodig op de linkerflank om een vuist te maken tegen rechts? 
 
Maarten: ‘Uit alle onderzoeken blijkt dat na een fusie de gezamenlijke partij minder zetels heeft, dan GroenLinks en PvdA los van elkaar. Intensieve samenwerking lijkt mij verstandig. Tegenwoordig zijn het per slot van rekening kleine fracties. Het is wel een beetje mosterd na de maaltijd, deze samenwerking in een schemergebied van de macht.’  

‘Het is wel een beetje mosterd na de maaltijd, deze samenwerking in een schemergebied van de macht.’ 

Er lijkt geen beweging te komen in de Nederlandse kabinetsformatie. De Duitsers hebben laten zien dat formeren wél snel kan… 
 
Maarten: ‘Zo is het. Ze hebben er ook een limiet op staan. Het is wettelijk geregeld dat je maar een aantal maanden mag formeren, dan moet het klaar zijn. Dat zou voor ons ook verstandig zijn. De hele vertoning in Nederland is werkelijk bij de wilde spinnen af. Tijdens de verkiezingscampagne in maart hadden de politici het nog over ‘doorpakken’. Dat Den Haag de zaak nu driekwart jaar laat slepen, is vrij treurig. Wat mij betreft kan de hele politieke elite dat zich ruimhartig aanrekenen.’ Het ondermijnt bovendien ook het vertrouwen in de democratie. Het is in alle denkbare opzichten een pijnlijk zwaktebod. 
 
Maar goed: mijn felicitaties aan Duitsland. Gelukkig is Nederland op Europees niveau een totaal onbelangrijk, betrekkelijk klein landje. De Duitsers zijn verreweg het belangrijkste land van de Europese Unie, en ook degenen die daar leiding aan zullen moeten geven. Samen met de Fransen zullen ze het beleid moeten bepalen. Ik ben in ieder geval heel blij met het gunstige nieuws uit Berlijn.’ 

Is de nieuwe coalitie in Berlijn een stap in de goede richting? 
 
Maarten: ‘Die lijkt mij prima. Het CDU zit er niet in, die hebben zestien jaar geregeerd. Hun voortreffelijke leider Angela Merkel is ondertussen verdwenen. Prima dat de oppositie nu aan de bak komt samen met ex-coalitiegenoot SPD.’ 
 
Hoe zal het Duitsland vergaan zonder het vertrouwde leiderschap van Merkel? 
 
Maarten: ‘We gaan Merkel zonder twijfel missen. Toch had ze ook niet veel langer kunnen blijven zitten. Als je langer blijft zitten dan zestien jaar, dan kun je net zo goed voor het leven benoemd worden. Dat helpt de democratische gang van zaken natuurlijk niet. We gaan haar missen, maar dat geldt voor iedereen die werkelijk iets kan. We gaan het zien. Misschien dat deze Duitse coalitie het er wel hartstikke goed van afbrengt.’

Meer Maarten? Ook in 2022 helpt Nederlands bekendste historicus u blijmoedig het jaar door.