Nederland mag zich gelukkig prijzen met een aantrekkelijk, historisch gegroeid regeringscentrum: het Binnenhof in Den Haag, waar het landsbestuur al eeuwenlang zetelt. Daar vergaderen de Eerste en de Tweede Kamer en het kabinet, en werkt de minister-president.

Wie vanaf het Haagse Centraal Station naar het Binnenhof  wandelt, komt na twee nogal treurige winkelstraten uit op Het Plein. Hoewel je dat op het eerste gezicht niet zou zeggen, vormt dat Plein historisch gezien ook een deel van het Binnenhof. Het was oorspronkelijk de moestuin van het kasteelcomplex waarmee het Binnenhof zijn bestaan begon. Aan Het Plein zit de ingang van de nieuwbouw van de Tweede Kamer met zijn frappant lelijke vergaderzaal. Even verderop gaat de bezoeker eerst onder de Mauritspoort en vervolgens onder de  Binnenpoort door en dan pas is hij daadwerkelijk in het centrum van het Binnenhof.

Midden op het Binnenhof bevindt zich de Ridderzaal. Die is gebouwd in de tweede helft van de dertiende eeuw en ziet er inderdaad middeleeuws uit, al is er na herhaalde, veel te radicale renovaties niet veel meer over van het oorspronkelijke gebouw. Eenmaal per jaar komt daar de verenigde vergadering van de Staten-Generaal bijeen als de koning de Troonrede voorleest. Het is maar goed dat er in de Ridderzaal zelden wordt vergaderd, want het is een weinig inspirerende ruimte met een verrassend kleinburgerlijke uitstraling.

Schuin tegenover de ingang van de Ridderzaal staat het gebouw van de Eerste Kamer. Door historische omstandigheden en de ongelukkige nieuwbouw van de Tweede Kamer beschikt de Eerste Kamer over verreweg de mooiste vergaderzaal van het Binnenhof. Deze vergaderzaal werd in de tweede helft van de zeventiende eeuw in opdracht van de Staten van Holland ontworpen door Pieter Post en voorzien van fraaie plafondschilderingen, die het dynamische handelsbestaan van de Republiek verbeelden. De Eerste Kamer vergadert hier sinds 1849, onder het toeziend oog van een enorm portret van koning Willem II.

Nederlandse parlementariërs minachten hun eigen verleden

Sinds 1992 komt de Tweede Kamer bijeen in een nieuw gebouw, omdat het oude complex te klein was geworden, in het bijzonder de vergaderzaal, waar vanaf 1956 150 in plaats van 100 Kamerleden moesten zitten. De nieuwe Tweede Kamer, die de indruk maakt in zijn geheel een goedkope aanbieding van Ikea te zijn, is volledig in strijd met het historische karakter van het Binnenhof. Daaruit blijkt dat onze volksvertegenwoordigers een diepe minachting koesteren voor hun eigen verleden. De vroegere vergaderzaal van de Tweede Kamer is ‘modern’ gerenoveerd en het historische meubilair is met de vuilnisman meegegeven.

Het vergaderende kabinet geniet wel van een historische omgeving, namelijk de Trêveszaal. Al zitten de ministers in nogal detonerende, ergonomisch verantwoorde stoelen. De Trêveszaal dateert uit de laatste jaren van de zeventiende eeuw en was bedoeld als ontvangstruimte voor buitenlandse gezanten. De Nederlandse ministerpresident doet zijn werk in het Torentje. Ondanks zijn naam heeft het Torentje nooit deel uitgemaakt van het oorspronkelijke kasteelcomplex; het was aanvankelijk een soort tuinhuisje. Dat de premier daar werkt is overigens een recente ontwikkeling, want voor 1982 werkte de leider van het kabinet elders. Aangezien het ministerie van Algemene Zaken dat de premier leidt aan het Binnenhof huist, is het wel praktisch dat hij in het Torentje zit.

Het Binnenhof heeft door zijn historische karakter nog een voordeel waarover zelden gesproken wordt: het biedt de parlementair journalisten op de televisie een fraai decor. Na een late winterse crisisavond zie ik de kleumende verslaggevers graag in de sneeuw met de Ridderzaal op de achtergrond.

Meer lezen? Reis met Nederlands bekendste historicus langs eeuwenoude kerken, kastelen, waterwegen en natuurgebieden. Maarten van Rossem neemt u mee naar het oudste Romeinse castellum van ons land; duikt in de geschiedenis van Radio Kootwijk; volgt de idyllische Minstroom dwars door Utrecht; en vertelt over het gevoel van bevrijding dat hem overvalt op de veerboot naar Texel. Ga in het nieuwe boek: Openluchtmuseum Nederland samen met Maarten op ontdekkingstocht langs het nationale erfgoed.