Op 4 mei 2022 overleed Sis van Rossem op 77-jarige leeftijd in het ziekenhuis, nadat zij twee dagen eerder op haar verjaardag ten val was gekomen in haar huis. Kort daarvoor schreef zij haar laatste column, waarin zij terugblikte op eerdere verjaardagen. Ter ere van Sis en met toestemming van haar partner Coen en de familie is ervoor gekozen om haar column nu alsnog te publiceren.

Beeld: Sis in de tuin van Hotel Emona in Rome, mei 2018. Foto gemaakt door Coen Pepplinkhuizen.

Ik kan me geen verjaardag herinneren die ik leuk of fijn vond. Uit mijn kindertijd kan ik me al helemaal niet herinneren dat er iets feestelijks gebeurde. Mijn moeder deed niet aan kinderfeestjes. En nog steeds heb ik helemaal niets met mijn verjaardag. Ik ben altijd blij als het weer voorbij is. Vreemd genoeg heb ik ook altijd het gevoel dat ik extra kwetsbaar ben tijdens de tijd dat ik jarig ben. Alsof er negatieve krachten zijn losgelaten.

Er zijn wel herinneringen, zoals de verjaardag (ik denk dat ik 11 of 12 werd) dat ik een nieuwe broek kreeg. Dat was best bijzonder, want de welvaart van nu bestond nog niet. Je kreeg dus altijd functionele dingen. Ik vroeg of ik die broek op mijn verjaardag aan mocht. Ja dus, en trots ging ik fietsen. Maar……ik viel en er kwam een groot gat in mijn broek. Ik durfde niet naar huis.

Of de verjaardag toen ik 21 werd. Ik woonde op kamers en ’s avonds moest ik naar mijn stage bij verstandelijk gehandicapte kinderen. Ik ging met de bus, want een rijbewijs had ik nog niet. Mijn broers kregen een rijbewijs, ik niet want ik was maar een meisje en zou wel trouwen met een man die een rijbewijs had. Het was een prachtige avond. Vogels zongen, alles bloeide en geurde. Ik liep door dure buurten en dacht aan iemand die een galafeest kreeg voor haar 21^ste verjaardag. Ik vond mezelf heel erg zielig.

Maar toen die kinderen! Ze hadden zich verstopt en toen ik verscheen doken ze allemaal op en zongen ‘lang zal ze leven’ op hun eigen manier. Ze hadden cadeautjes voor me, privé-dingen die ze zelf erg mooi vonden en hadden verpakt in feestpapier. Ik was echt ontroerd en dacht: mooier kan niet. Daar kan geen suf galafeestje tegenop.

Of de keer dat ik ziek was en het sneeuwde. Begin mei! Coen was er niet, hij zat in India. Ik heb toen echt zitten huilen. Ik keek in dat besneeuwde tuintje en dacht: Heer, neem me weg!

Toen kwam de tijd dat de meivakantie werd ingevoerd. Prima: nu konden we op mijn verjaardag gewoon weg. Vele jaren naar Rome. Overdag mooie dingen zien. ’s Avonds lekker eten, geen bezoek, heerlijk.

Vervolgens kwam Corona en nu is mijn mobiliteit zo slecht dat ik niet meer weg kan.

Maar je vraagt je toch af, waarom ik die verjaardag nou zo vervelend vind. Mogelijk heeft het te maken met mijn vreemde geboorte. Daar was niets feestelijks aan. Het was drie dagen voor de bevrijding. Mijn ouders waren geëvacueerd. Mijn moeder ging op een Duitse vrachtwagen naar een noodziekenhuisje waar helemaal niets was. Zelfs geen elektriciteit. Dus de bevalling moest gebeuren bij het licht van een kaars. Prenatale zorg bestond natuurlijk niet tijdens de oorlog, dus niemand wist dat ik achterstevoren in die baarmoeder lag. Ik wilde dus helemaal niet geboren worden. Er moest een gynaecoloog aan te pas komen die mij handmatig heeft gedraaid. Op een Canadese vrachtwagen ging mijn moeder met mij naar huis. We hadden allebei geelzucht.

Mijn vader mocht graag vertellen dat ik het meeste leek op een gevild konijn. Ik vond dat niet leuk om te horen, vooral omdat ik voelde dat mijn vader dat zei om ‘leuk’ te doen. Mijn moeder vertelde vaak dat ze niet genoeg zog had en dat ik dus bij een wildvreemde vrouw aan de borst moest. Ook dat vond ik geen fijn verhaal. Maar in onze jeugd had je als kind niets te zeggen.

Nu ben ik ook nog eens op maandag jarig en in dit achtergebleven gat is alles dicht op maandag, dus we kunnen zelfs niet ergens gaan eten. Ik ga dus maar pannenkoeken bakken.