Onheilpredikers weten het zeker: vreemde horden nemen onze samenleving over, robots pakken ons werk af en we mogen niets meer van de EU. Dit soort voorspellingen komt eigenlijk nooit uit. Maarten zet de raarste op een rijtje.

Uit Maarten! 2018-1

DE EU IS EEN MEGAMONSTER
‘Volgens sommigen zou de Europese Unie ons beroven van onze nationale soevereiniteit. Dat is niet waar, want het overgrote deel van het beleid in Nederland is van binnenlandse makelij. Op de een of andere manier dringt dat niet door. En, nog erger: de EU zou ons ook beroven van onze nationale identiteit. Niemand weet welke dat is, maar die schijnt er te zijn en de EU gaat ons ervan beroven. Hoe dat dan gaat gebeuren, is ook onduidelijk. Het is eigenlijk gek dat populisten hun volstrekt geschifte ideeën nooit hoeven te verantwoorden.’

MASSALE HONGERSNOOD
‘De Duitse bioloog Paul Ehrlich kwam in 1968 met het boek The Population Bomb, waarin hij voorspelde dat de bevolkingstoename op de planeet van zodanige aard was dat er op korte termijn honger zou ontstaan. Net toen hij dat voorspeld had, kwam de genetische revolutie, waardoor allerlei graanachtige gewassen plotseling een veel grotere opbrengst kregen. Ehrlichs onheilsvoorspelling sluit aan bij die van de Britse demograaf Thomas Robert Malthus, die zegt dat de mens zich altijd zal blijven vermenigvuldigen, tot het moment dat hij honger krijgt.’

GRONDSTOFFEN RAKEN OP
‘Begin jaren zeventig bracht de Club van Rome een boekje uit waarin werd voorspeld dat als wij zo doorgingen, de grondstoffen binnen een kwarteeuw op zouden zijn. Daar is helemaal niets van uitgekomen, omdat nog niet bekend was dat je met substitutie de ene grondstof deels kunt vervangen door de andere. Ook was niet gerekend op de agrarisch-genetische revolutie, en dat we tegenwoordig ook heel nieuwe materialen als grondstof gebruiken. Over het klimaat: natuurlijk is er sprake van klimaatopwarming, maar ook daarin zie je de klassieke neiging van de mens om over alles in paniek te raken. Ja, het klimaat moet worden aangepakt. Maar om nu te denken dat er op korte termijn honderden miljoenen mensen in beweging komen omdat het in Bangladesh harder regent, dat moet ik nog zien. Ik zwijg maar over het feit dat ik 74 ben en dat het voor mij alleen maar aangenaam is dat de aarde wat opwarmt, en dat de onaangename aspecten daarvan zich pas zullen voordoen als ik allang dood ben. Dat is zo egoïstisch dat ik dat niet mag zeggen van mijn vrouw.’

HET EINDE VAN PAPIER
‘Het paperless office was een aardig idee, maar is totaal niet uitgekomen. Alles zou digitaal worden, maar nu gebruiken we meer papier dan ooit tevoren.Iedereen maakt printjes van alles, en doet er daarna geen zak mee. Dat geldt ook voor e-readers: de verkoop daarvan schijnt nauwelijks te zijn toegenomen. In mijn omgeving ben ik de enige die zo’n apparaatje reuzehandig vindt.’

EURABIË KOMT ERAAN
‘Volgens de klassieke voorspellingen van onze propagandistische populisten, zoals die van de Partij voor de Vrijheid, zal de islam over pakweg 25 jaar overal in Europa de macht overnemen. Martin Bosma van de PVV heeft gezegd dat de hele Nederlandse autochtone bevolking dan in oude vrachtboten wordt geladen en naar Australië wordt verscheept.
Bosma schijnt helemaal geen domme man te zijn, maar hoe je anders op die onzin komt, weet ik ook niet. De voorgestelde grotere voortplantingsdrift van moslims is ook een waanbeeld. Ja, Marokkanen krijgen iets meer kinderen dan Nederlanders, maar dat is zo’n beetje op vervangingsniveau.’

STEENKOOLGEBREK
‘In 1865 verscheen het boek The Coal Question van de Britse econoom William Stanley Jevons, waarin hij waarschuwde dat de steenkoolvoorraad in hoog tempo zou opraken. Er zijn nog steenkolen beschikbaar voor 400 jaar of meer. Dit is een klassiek voorbeeld van een idiote voorspelling waar veel mensen zich ontzettend druk over hebben gemaakt.’

ROBOTS NEMEN DE WERELD OVER
‘Elke week valt er in de krant te lezen dat kunstmatige intelligentie ons leven volledig zal overnemen en dat wij dan allemaal vermoord zullen worden door robots, die daarna de wereld zullen bestieren. Daar geloof ik geen klap van. Veel lui uit Silicon Valley voorspellen dit, maar een groot deel daarvan zou eigenlijk opgesloten moeten worden in een gekkenhuis.’

ER KOMT EEN KERNOORLOG
‘Mijn opa Henri Georges Nolen was een heel kwieke man, met wie ik in de jaren zestig veel heb gewandeld. We bespraken van alles: mijn studie, de natuur, het verleden en het wonderlijke prijsniveau van de jaren zestig. Als ik vertelde dat ik mijn schoenen had laten repareren voor 11,50 gulden, dan vertelde hij dat dat in 1910 in Leiden maar 1,50 gulden kostte. Het moderne prijsniveau zag hij als een groot onheil. Nog veel angstiger was mijn grootvader voor een verschrikkelijke kernoorlog waarin we allemaal op gruwelijke wijze om het leven zouden komen. Dat was voor zijn kleinzoon – ik was net twintig – natuurlijk wel een vervelende boodschap. Mijn grootvader vertelde me herhaaldelijk dat hij zo blij was dat hij al op leeftijd was en dat hij die kernoorlog waarschijnlijk niet meer zou meemaken. Overigens is hij uiteindelijk 96 geworden en heeft het maar een haar gescheeld of hij had het einde van de Koude Oorlog gehaald. Ook nu zijn er tal van mensen die een kernoorlog met Noord-Korea voorspellen, maar ik ben er helemaal niet van overtuigd dat die er komt.’

DE BOSSEN GAAN DOOD
‘In de jaren tachtig klonk de voorspelling dat alle bossen in Europa op vrije korte termijn allemaal zouden afsterven omdat er te veel zwaveldioxide in de lucht zou zitten. “Das große Waldsterben” was een hot issue, ook in Nederland. Ik geloof dat er weleens een boom is doodgegaan in Tsjecho-Slowakije, maar daar is het wel bij gebleven. Onlangs las ik in de The Economist een aardig stukje waarin stond dat de hoeveelheid bossen in Europa nu juist toeneemt. Rond dezelfde tijd las je ook alom dat het steeds kouder werd op aarde. Dat zou leiden tot woestijnvorming. Tegenwoordig schijnt het steeds warmer te worden op aarde, en dat zou ook tot woestijnvorming leiden. We kunnen dus één ding besluiten: wat er ook gebeurt op de planeet, er zal altijd sprake zijn van woestijnvorming.’

Uit Maarten! 2018-1