Decennia geleden bracht Pim Fortuyn het even merkwaardige als beangstigende sprookje in omloop dat Nederland bedreigd zou worden door ‘islamisering’. Het was een wonderlijke bewering, aangezien aanhangers van de islam ongeveer 5 procent van de Nederlandse bevolking vormen. Hoe die islamisering in zijn werk zou gaan, is dan ook nooit duidelijk geworden.

Maar de amorfe angst voor een politiek-culturele bedreiging van ons geliefde vaderland is sinds die tijd niet meer geweken. En de angst voor de altijd maar ‘oprukkende’ islam is intussen gekoppeld aan angst voor een eindeloze immigrantenstroom en aan de angst dat de Europese Unie ons zal beroven van onze identiteit.

Dit hele complex van angsten voor vreemdelingen en het einde van onze eigenheid is al die jaren systematisch opgestookt door politici die zich hebben gespecialiseerd in paniekzaaierij, door de media, die nu eenmaal gek zijn op alle vormen van hysterie en paniek, en door onze eigen overheid, die al jaren beweert dat er sprake is van een substantiële kans op een radicaal-islamitische aanslag. Geen van de genoemde angsten is reëel. Van islamisering is geen sprake. De EU zal ons niet van onze nationale identiteit beroven, al was het maar omdat zo’n nationale identiteit in concreto niet bestaat. Daar komt nog bij dat de EU niets te vertellen heeft over onze gezondheidszorg, het onderwijs, de rechtspraak, de sociale zekerheid en de pensioenen. Dat Nederland overweldigd wordt door immigranten is ook onzin. De door velen als bedreigend beschouwde stroom asielzoekers stelde getalsmatig niet veel voor.

Heel wat onaangenamer dan al deze nogal fictieve gevaren uit de Grote Boze Buitenwereld waren in de jaren na 2008 de gevolgen van de kredietcrisis. Die hadden echter niets te maken met enge vreemdelingen, maar alles met bankdirecteuren en de disfunctionele aspecten van de ook door ons zo innig omarmde radicale marktideologie.

Het zou mooi zijn als de leiders van de verantwoordelijke partijen de kiezers zouden uitleggen dat hun angsten overdreven zijn. Zij hebben dat echter systematisch nagelaten vanwege hun angst kiezers te verliezen aan de paniekzaaiers. Zo is ons land terechtgekomen in een nationaal gesprek waarin deze fictieve populistische angsten domineren. Er zijn ongetwijfeld mensen in Nederland die het economisch moeilijk hebben, en er zijn buurten waar culturele fricties problemen veroorzaken, maar het voortbestaan van de natie is allerminst in het geding.