Ooit stond ik eens op een pleintje bij de supermarkt te praten met mijn buurman. Plotseling kwam er een meisje van een jaar of tien met een hond naar me toe. Ze vroeg: ‘Mag ik u iets vragen?’ Ik vreesde dat het over de tv ging, dus ik zei nogal kortaf: als het maar kort is. Ze vroeg of ik haar hond even vast wilde houden en gaf me de riem. Ze moest naar een winkel. Wat sympathiek bedacht ik me later, want de meeste mensen binden hun hond vast en laten hem alleen.

De hond bleef ongerust achter en keek waar ze heen ging. Hij trok niet aan de riem en ik hou van hardop praten met dieren, dus ik zei: maak je maar niet ongerust, ze komt echt terug. Hij ging er bij zitten alsof hij me begreep, maar bleef naar de plek kijken waar het meisje verdwenen was. Al snel was ze weer terug en de hond was blij en opgelucht en kwispelde zelfs even met zijn staart voor mij terwijl hij me aankeek!

Dat bracht me plots op de geweldige vermogens van dieren om dingen aan te voelen. Maar het meest bijzondere van dieren vind ik hun vermogen om te troosten.

Ooit moest ik naar een etentje. Ik voelde me afschuwelijk, bedroefd en ongelukkig. Er was een mij wildvreemde, onbekende hond. Hij lag aan de voeten van zijn baasje. Plotseling stond hij op en ging dicht tegen mijn benen aanzitten. Dat was echte troost, troost zonder woorden, zomaar, die hond voelde dus blijkbaar aan hoe ik me voelde! En het was troost!

Niets is moeilijker dan iemand echt troosten. Wij gebruiken woorden, maar iedereen die veel ellende heeft meegemaakt weet dat woorden niet kunnen troosten. Nee, ook zo’n suf armpje om iemand heen, hoe goed bedoeld ook, werkt niet. Neem nou dat idiote gedoe tijdens een condoleance. Ik vergeet altijd weer wat je moet zeggen. Oh ja: gecondoleerd. Dat is even erg als: fijne dag verder! Hol en betekenisloos. Standaard en nietszeggend.

In de periode dat ik in het ziekenhuis lag, sprak ik met een vrouw in het bed naast me. Ze vertelde dat haar katten aanvoelen dat ze ziek is en troost nodig heeft. Met dieren kan je praten en eigenlijk alles zeggen wat je tegen een mens nooit zou zeggen. Je hebt zelfs troosthonden en honden die beschadigde, gekwetste kinderen weer vertrouwen leren. Om nog maar te zwijgen over blindengeleidehonden. Het vermogen van dolfijnen. Het geheugen van olifanten! Wij mensen hebben woorden nodig, maar echte troost is denk ik inderdaad zonder woorden.

Het laatste tv-programma dat echt ongelofelijk goed was zag ik in 2000. Gemaakt door Wim Kayzer met de titel: Van de schoonheid en de troost. De meest uiteenlopende coryfeeën wordt gevraagd wat voor hen het leven de moeite waard maakt. Alleen al de beginmuziek en dat paar dat die tango danst! Ja, dat is voor mij al ontroering en troost. Wat sommige van die lui zeggen is zo geweldig dat je gewoon zin krijgt om te huilen omdat het troost.  Ik las laatst ergens iets dat me trof te weten: ‘Er is geen troost zonder tranen, want troost is het moment waarop we ons verzet opgeven’.

Na dat programma van Wim Kayzer heb ik nooit meer tv gekeken. Ik kijk dus al jaren geen tv en mis ik iets? Nee, ik lees de krant goed.

Maar om dit stukje af te ronden: laten we ophouden met gruwelijke zinnetjes als ‘komt goed’ en andere gruwelijkheden. Probeer eens iemand te troosten door stil te zijn. Ja, ik heb het ook tegen mezelf!

Sis, Vincent en Maarten van Rossem waren een uniek drietal. Niet alleen op televisie, maar ook in het magazine Maarten! In deze speciale uitgave zijn de Van Rossems weer even herenigd en delen zij hun grote kennis over kunst, architectuur en geschiedenis met de lezers.

Maarten: ‘Deze special is een afscheid van ons driemanschap en onze eigenaardige interactie die zo amusant gevonden werd. Wonderlijk genoeg leken wij het voortdurend oneens, terwijl we het eigenlijk over alles eens waren.’