Maarten bespreekt de chaotische politiek van het kabinet-Schoof, het fragiele staakt-het-vuren in het Midden-Oosten en de zorgwekkende samenstelling van de nieuwe Amerikaanse ministerraad onder Donald Trump.

Gepubliceerd op 27 november 2024. Bestel losse edities van Maarten! of word abonnee

Maarten: ‘Ruim een jaar na de Tweede Kamerverkiezingen bevindt het vertrouwen in het kabinet-Schoof zich op het laagste punt tot nu toe. Het geloof in de Nederlandse politiek was al dalende, maar na de coalitiecrisis heeft het een nieuw dieptepunt bereikt. Dat NSC-staatssecretaris Nora Achahbar haar functie neerlegde vanwege “polariserende omgangsvormen” binnen de ministerraad, vind ik een bewonderenswaardig besluit.

Natuurlijk ontkende premier Dick Schoof dat er sprake was van radicale en mogelijk racistische opmerkingen tijdens vergaderingen. Opmerkelijk is dat het kabinet ondertussen weigert de notulen van de betreffende vergadering openbaar te maken. Waar Geert Wilders en Pieter Omtzigt zich in het verleden opwierpen als fervente voorvechters van politieke transparantie, houden ze zich nu opvallend afzijdig. Tijdens een crisis als de Toeslagenaffaire pleitten zij nog nadrukkelijk voor volledige openheid in de politieke besluitvorming. Omtzigt behoorde toen zelfs tot een van de meest uitgesproken Kamerleden in de strijd tegen wat hij de  “doofpotcultuur” binnen de regering noemde. Wilders positioneerde zich op vergelijkbare wijze als de stem van het volk, die volledige openheid eiste.

Maar nu, als coalitiepartners binnen het kabinet-Schoof, lijken die principes volledig overboord te zijn gegooid. NSC was ooit een partij met fatsoenlijke idealen en goede bedoelingen, maar is met haar keuze om met de PVV samen te werken een riskante koers ingeslagen. Ik verwacht dat die beslissing de partij nog duur zal komen te staan.’

Prutserig kabinetje

‘Naast NSC hebben ook BBB en VVD weinig belang bij een politieke crisis. Daarom besloten de overige bewindsleden na het crisisoverleg aan te blijven en werd een kabinetsval op het nippertje voorkomen. De PVV staat er goed voor in de huidige peilingen, maar dat geldt niet voor de overige partijen. De royale meerderheid van de rechtse coalitie is inmiddels verdwenen. De politieke instabiliteit groeit, het vertrouwen blijft kelderen en de belofte van een nieuwe bestuurscultuur lijkt verder weg dan ooit. Wat resteert is een coalitie die niet opereert in het landsbelang, maar vooral samenblijft om verdere electorale verliezen te voorkomen en het eigen politieke voortbestaan te redden. Het is een hoogstongelukkig, prutserig kabinetje. De vraag is hoe lang ze nog blijven zitten en hoeveel schade ze nog zullen aanrichten.

Wie beknibbelt op de toekomst van onze jeugd, ondergraaft de basis van onze samenleving

Zo is ook het plan om te bezuinigen op onderwijs zorgwekkend. Het vorige kabinet wilde eindelijk gaan investeren in het onderwijs, nu wordt dat toch weer teruggedraaid. Ondertussen bevestigen allerlei onderzoeken dat de basisvaardigheden van leerlingen, vooral in het middelbaar onderwijs, hard achteruitgaan. Bezuinigingen zullen deze neerwaartse spiraal alleen maar versterken.

De oppositie heeft gelukkig laten zien dat het onverantwoorde maatregelen kan tegenhouden. Denk aan de geplande BTW-verhoging op boeken, sport, musea en theaters, die nu van tafel is. Ik hoop van harte dat ze diezelfde inzet tonen om deze bezuinigingen op onderwijs te blokkeren. Want wie blijft beknibbelen op de toekomst van onze jeugd, ondergraaft de basis van onze samenleving.’

Fragiele gevechtspauze in het Midden-Oosten

‘Momenteel geldt een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah in Libanon. Hoewel het positief is dat er voorlopig niet wordt geschoten, biedt dit geen garanties en al helemaal geen structurele oplossing voor de problemen. Dit is hooguit een pauze in een conflict dat al decennia voortsleept en waarvan de oorzaken diepgeworteld zijn in historische, religieuze en geopolitieke belangen. Bovendien zijn zulke afspraken vaak fragiel en duurt het meestal niet lang voordat een incident alles weer laat escaleren. Het vinden van een levensvatbare oplossing om het wederzijds wantrouwen weg te nemen wordt hiermee niet bereikt. In feite is dit symptoombestrijding, geen diplomatie.

In Gaza is het nog erger, daar gaan het geweld en de ellende onverminderd verder. Vermoedelijk gebruikt de Israëlische president Benjamin Netanyahu het bestand in Libanon vooral om tijd te winnen, zodat Israël zich kan richten op de Iraanse dreiging en het isoleren van Hamas.’

ICC-arrestatiebevel

‘Ondertussen heeft het Internationaal Strafhof (ICC) op 21 november 2024 arrestatiebevelen uitgevaardigd tegen Netanyahu en voormalig Israëlisch minister van Defensie Yoav Gallant wegens vermeende oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in de Gazastrook. Israël noemt het absurde en valse beschuldigingen. Ook de Verenigde Staten, een belangrijke bondgenoot van Israël, keuren de arrestatiebevelen tegen de Israëlische politici af.

Het ICC neemt hiermee een gedurfde stap, aangezien dergelijke aanklachten tot nu toe vrijwel alleen gericht waren op Afrikaanse boevenregimes. Dat nu een westers georiënteerde staat als Israël ter verantwoording wordt geroepen, is een interessante en terechte ontwikkeling. Israël verdient namelijk in geen enkel opzicht de steun die het nu krijgt. Het land is ontspoord en opereert als een gewelddadige, expansieve staat. Met dit arrestatiebevel is Netanyahu niet veroordeeld, maar het is wel een belangrijk signaal dat toont dat ook westerse naties niet immuun zijn voor internationale gerechtigheid.

Dat Israël ter verantwoording wordt geroepen is een interessante ontwikkeling

Het lijkt erop dat de kritiek op Israël en de steun voor de Palestijnse bevolking toeneemt. Het is natuurlijk sympathiek dat Amsterdamse studenten zich daarover uitspreken, maar zolang dit sentiment niet wordt opgepakt door partijen die er werkelijk toe doen en Washington Israël onvoorwaardelijk steunt, verandert er helemaal niets.

Onder de aankomende Amerikaanse president Donald Trump wordt het zeker niet beter, dat kan ik u nu al verzekeren. Trump heeft zich in zijn vorige ambtstermijn laten kennen als een onvoorwaardelijke bondgenoot van Israël. Verwacht onder hem dus geen kritische houding richting Israël of serieuze inspanningen voor een vredesproces. Als het al ergens slechter van kan worden, dan wel onder Trump.’

Trumps ministerraad

‘Nu Trump zijn beoogde kabinet rond heeft, moet hij ervoor zorgen dat de Senaat zijn voordrachten goedkeurt. Ik verwacht daar weinig tegenstand. Met een Republikeinse meerderheid in de Senaat is de kans groot dat zelfs controversiële kandidaten zonder al te veel moeite worden bevestigd.

Dit voorspelt weinig goeds voor de komende vier jaar. Met figuren als Robert F. Kennedy Jr., Linda McMahon en Marco Rubio, lijkt het erop dat we afstevenen op een periode van wanbeleid en incompetentie. Persoonlijke loyaliteit en politieke agenda’s wegen voor Trump immers zwaarder dan kennis en kunde.’