Nadat het nieuws dagenlang werd gedomineerd door de aanslag op Donald Trump, zijn de ogen nu gericht op Kamala Harris. Haar kandidatuur voor de Amerikaanse presidentsverkiezingen lijkt de enige hoop voor de Democraten om een tweede termijn van Trump te voorkomen. Maarten schat de winkansen van Harris niet bijzonder hoog in. ‘Het is een matige kandidaat, met matige eigenschappen. Maar wie wat haar campagne ons de komende maanden nog brengt.’

Maarten: ‘Kamala Harris zou de eerste vrouw én de eerste vrouw van kleur kunnen zijn die als president haar intrek neemt in het Witte Huis – een mijlpaal in de Amerikaanse geschiedenis. Maar als ik eerlijk ben, vind ik deze aspecten van haar kandidatuur van ondergeschikt belang. Wat telt, is dat een presidentskandidaat gekwalificeerd en bekwaam is. En van wat ik tot nu toe van haar heb gezien en gelezen, ben ik nog niet erg onder de indruk.’

Vicepresident

‘In 2020 schreef Harris al geschiedenis doordat ze de eerste vrouwelijke vicepresident van kleur werd. Dat was niet vanwege haar briljante inzichten, want haar campagne was inhoudelijk zwak en slecht georganiseerd. Maar vooral politieke en sentimentele overwegingen speelden een rol. Als dochter van een Indiase moeder en een Jamaicaanse vader die als academische migranten naar de VS kwamen, was zij in het multiculturele Amerika een unieke en strategische keuze.

In de eerste twee jaar van Bidens presidentschap kreeg Harris de taak om het gevoelige migratiedossier op zich te nemen. Een ontzettende rotklus; ze moest een van de meest complexe dilemma’s in de Amerikaanse politiek behandelen. En dat heeft ze helemaal fout aangepakt. Het leidde tot forse kritiek, zelfs binnen de Democratische Partij. Verschillende medewerkers namen ontslag en uitten hun ontevredenheid over haar leiderschap en management.

Ik vraag me af of Amerika klaar is voor een zwarte, vrouwelijke president

Harris verdween wat meer naar de achtergrond. Dat veranderde nadat in 2022 het landelijk recht op abortus werd geschrapt door het oerconservatieve Amerikaans Hooggerechtshof. Ze ging daar fel tegenin. Peilingen tonen aan dat de Democraten goed scoren met hun stellingname rondom dit onderwerp. De vraag is of Haris erin slaagt daarmee de progressieve vleugel naar zich toe te trekken.

Nadelig voor haar is dat ze als vicepresident direct verbonden is met de regering-Biden en het beleid van de afgelopen vier jaar, wat veel Amerikanen heeft teleurgesteld. Ze zal zich krachtig moeten weren tegen kritiek van de Republikeinen, die dit beleid zeker zullen aanvallen. Mogelijk heeft de Trump-Vance-campagne geanticipeerd op de komst van Harris, aangezien de terugtrekking van Biden al even in de lucht hing. Zij zullen niets liever dan een rommelige Democratische benoemingsprocedure zien in augustus met versplinterde steun voor Harris.’

Paniekvoetbal

‘Doordat Biden pas in een laat stadium heeft aangekondigd zich niet herkiesbaar te stellen, lijken de Democraten nu een soort paniekvoetbal te spelen. Net als voormalig president Barack Obama ben ik een voorstander van een open Democratische Conventie met voorverkiezingen waaraan verschillende presidentskandidaten deelnemen. Maar ik begrijp dat ze dat uit praktische overwegingen niet meer kunnen doen. In feite zijn de Democraten gedwongen om Harris hoofdkandidaat te maken. Ze is misschien niet de sterkste presidentskandidaat, maar wel de meest logische. De Democraten kunnen met goed fatsoen niet meer van haar af.

Andere kandidaten zullen zich dat ook hebben gerealiseerd. Aanvankelijk was Harris niet erg populair, maar nu zijn de twijfels verdwenen en ontvangt ze onvoorwaardelijke steun van prominente Democraten. Dat is logisch, want een interne strijd binnen de Democratische Partij enkele maanden voor Election Day is funest. Wie Harris nu niet steunt, riskeert zich impopulair te maken bij een deel van de kiezers. Die zouden dat zien als ondermijning van het succes van een zwarte Aziatisch-Amerikaanse vrouw. Dit heeft waarschijnlijk meegespeeld bij de beslissing van Josh Shapiro, Gretchen Whitmer en Gavin Newsom om zich achter Harris te scharen. Bovendien beseffen zij dat het bijna onmogelijk is om met een gehaaste campagne te winnen van een ongeleid projectiel als Trump. Als zij nu verliezen, verspelen zij hun kansen op een toekomstig presidentschap. Ik vermoed dat zij liever over vier jaar een serieuze poging wagen.

Hoewel de donaties voor de Democraten na de aankondiging van Harris’ kandidatuur omhoogschoten, is het voor betrouwbare peilingen tussen Trump en Harris nog te vroeg. Of een nieuwe Democratische presidentskandidaat nieuwe energie kan geven, zullen we moeten afwachten. Pas tijdens de campagne blijkt of iemand een goede of slechte kandidaat is. Net zoals pas duidelijk wordt of iemand een goede of slechte president is als hij of zij in het Witte Huis zit.

Ik wil niet pessimistisch zijn, maar ik vraag me af of het Amerikaanse volk klaar is voor een zwarte, vrouwelijke president. Toen Hillary Clinton het in 2016 opnam tegen Trump bleek al dat veel Amerikanen in conservatieve staten niet op een vrouw wilden stemmen. Daarom heb ik altijd gedacht dat Clinton als ze een man was geweest met vlag en wimpel van Trump had gewonnen. Dat Harris een vrouw is en een multi-etnische afkomst heeft, kan dus een handicap zijn – zeker in de verkiezingsrace van een zwaar gepolariseerd land als Amerika dat een lange en ongelukkige geschiedenis met racisme en discriminatie heeft.’

Campagnestrijd

‘Met haar uitgebreide juridische ervaring als advocaat, officier van justitie en Attorney General van Californië zou je verwachten dat Harris gemakkelijk de vloer aanveegt met een onbenul als Trump. Ik denk dat Trump zelf ook best baalt. Eerder kon hij een beetje achterover leunen en Biden laten stuntelen. Nu is Trump geen gewone politicus, hij is een typische populist en televisiekandidaat. En daar zijn de media dol op. Je kunt van alles over hem zeggen, maar zijn hele optreden bij de aanslag was theater van hoog niveau. Bovendien gaat het bij presidentiële debatten zelden om de inhoud, maar om de indruk die je achterlaat. In feite doen ze er niet toe. Iedereen heeft zijn mening over Trump allang gevormd en die verandert niet. Zijn achterban is loyaal en vrij stabiel. Dus ook als Trump met een feesthoedje en een toetertje opkomt, dan vindt zijn achterban nog steeds dat hij in zekere zin familie is van de Heere Jezus. Het maakt allemaal niets uit.

Amerika moet eerst genezen van Trump

Soms heb ik al een beetje afscheid genomen van Amerika. Het kan me eerlijk gezegd steeds minder schelen; de Amerikanen hebben er een zooi van gemaakt. Godzijdank is Amerika een continentgrote natie en zijn er nog fijne staten waar niet iedereen krankzinnig is. Daar kunnen we nog prima naartoe.

Mijn diepe overtuiging is dat Amerika eerst moet genezen van Trump, voordat het op een verbetertraject gezet kan worden. Want Trump is niet alleen de messias van de Republikeinse Partij, hij is ook een ziekelijke obsessie van de Democratische Partij geworden.

Omdat Trump goede winkansen heeft, vrees ik dat we nog vier jaar moeten doorstaan met deze gek in het Witte Huis. Misschien valt het allemaal mee en regeert hij net zo chaotisch en rommelig als tijdens zijn eerste termijn. Hoeveel invloed Trump kan uitoefenen hangt ook af van de samenstelling van het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Kortom, het is moeilijk te voorspellen. Toch vrees ik dat Amerika pas kan beginnen aan politieke genezing als de gifbeker volledig is leeg gedronken.’

Volg Maartens kritische gedachtengang ook via zijn tijdschrift Maarten!. Bestel losse nummers hier of word abonnee.