Na maandenlang getreuzel en een hoop gesteggel gaf bondkanselier Olaf Scholz toestemming voor de levering van veertien Leopard 2-tanks aan Oekraïne. Maarten verklaart waarom de militaire hulp aan Oekraïne een Duits hoofdpijndossier is.

‘Op 22 januari 2023 bestond het Élysée-verdrag – het symbool van de naoorlogse verzoening tussen Frankrijk en Duitsland – zestig jaar. Maar de viering van dit jubileum was niet bepaald historisch te noemen. De gezamenlijke persconferentie van president Emmanuel Macron en bondskanselier Olaf Scholz kon niet verhullen dat de relatie tussen de twee heren toch aanzienlijk minder gezellig verliep.

Door verschillen in energiepolitiek en persoonlijk leiderschap lijkt de Frans-Duitse verhouding in het complexe Europa van vandaag een ander karakter te hebben gekregen. Dat dit partnerschap in gevaar zou verkeren en gered moet worden door zogenoemde relatietherapie is typische paniekzaaierij van de media. De Frans-Duitse band is ongelofelijk sterk en vormt bovendien het fundament van de Europese samenwerking.

‘Het Oekraïne-conflict vormt nu een schoolvoorbeeld van Europese samenwerking’

In feite is de Europese Unie het product dat is voortgekomen uit het Frans-Duitse partnerschap; ontstaan uit noodzaak na alle vreselijke gebeurtenissen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Het is zonder meer de meest fascinerende politieke constructie sinds 1945, en het Oekraïne-conflict vormt nu een schoolvoorbeeld van Europese samenwerking.

De druk en verantwoordelijkheid om Oekraïne te steunen in zijn verdediging tegen de Russische agressie is groot. Vooral in Duitsland, de grootste en belangrijkste economische mogendheid van Europa, is dat voelbaar. Vrijwel direct na de Russische inval in Oekraïne op 24 februari 2022, kondigde Scholz een enorme investering in het Duitse leger aan. Men sprak van een Zeitenwende: een radicale verandering in de Duitse politiek op het gebied van defensie en duurzaamheid. Maar de ambitieuze plannen van de Duitse regering kwamen tot voor kort maar langzaam op gang. Het leveren van militaire hulp aan Oekraïne is voor Duitsland een ingewikkeld dossier, en dat heeft alles te maken met de Tweede Wereldoorlog. Als de grote agressor van toen, worstelt Duitsland met zijn gevoelige verleden. Het is begrijpelijk dat het land daarom voorzichtig en terughoudend is geworden als het op gewapende conflicten aankomt. Duitsland wil niet de geschiedenisboeken ingaan als de aanstichter van verdere escalatie en veroorzaker van een Derde Wereldoorlog. Om niet als eerste westerse land gepantserde gevechtsvoertuigen naar Oekraïne sturen, wachtte het daarom liever op bondgenoten.

Nu zie ik een Derde Wereldoorlog niet direct als een serieus gevaar. Escalatie dreigt vooralsnog alleen op het slagveld. Ik verwacht niet dat Rusland na de levering van tanks meteen kernwapens gaat inzetten. Maar als voorspeller heb ik geen gouden prijzen gewonnen. Niemand kan in de toekomst kijken. Bovendien is Poetin al een ongelofelijk teleurstellende, onberekenbare stommeling gebleken. Rusland is een tweederangs Grote Mogendheid met eersterangs ambities, een land dat nooit over de implosie van het Sovjetimperium heen is gekomen. Dat is een gevaarlijke combinatie, zeker nu Rusland mogelijk een nieuwe vernedering te wachten staat.

‘De Duitse Leopard 2 wordt gezien als een van ‘s werelds beste tanks’

Oekraïne zal blij zijn met het besluit om Duitse tanks te sturen uit Polen, en mogelijk andere landen waaronder Finland en Nederland. De Duitse Leopard 2 wordt gezien als een van ‘s werelds beste tanks. Maar of de levering voldoende is en een wezenlijk verschil gaat maken in de afloop van de oorlog, zullen we moeten afwachten. Het Duitse leger is jarenlang verwaarloosd en kan maar een beperkt aantal tanks leveren.

We moeten daarom ruimhartige hulp aan Oekraïne blijven bieden, zonder nodeloze risico’s te nemen. Gelukkig heeft Amerika momenteel nog een iets verstandigere president in het Witte Huis die begrijpt dat het belangrijk is om Oekraïne bij te staan. Inmiddels hebben de Amerikanen al miljarden in steun aan Oekraïne gepompt. Het uiteindelijke effect van al die hulp is koffiedik kijken, maar dat steeds meer NAVO-landen nu bijdragen aan de omvangrijke hulpverlening is op zijn minst indrukwekkend te noemen.’

Blijf op de hoogte van de actualiteiten en volg Maartens kritische gedachtegang via zijn eigen tijdschrift: Maarten!. Bestel hier losse edities.