De troonrede was dit jaar ‘redelijk’, oordeelt Maarten van Rossem. Zo vindt hij het positief dat het kabinet een verschuiving van fiscale lasten van arbeid naar vermogen wil doorvoeren. Maar Maarten heeft er weinig vertrouwen in dat de plannen daadkrachtig en vlot worden uitgevoerd.

Maarten: ‘Wat me verraste was de start van de troonrede, omdat die in een ruime historische context werd geplaatst. Net als koningin Wilhelmina in de late jaren veertig benoemde koning Willem-Alexander de moeilijke, onzekere tijden. Net als toen is het van belang om het hoofd niet te laten hangen, maar samen de schouders eronder te zetten. Met deze optimistische boodschap lijkt het kabinet te willen benadrukken dat Nederland in het verleden voor hete vuren heeft gestaan en ook toen een weg vooruit heeft gevonden.

Dat neemt niet weg dat het huidige kabinet sinds zijn aantreden een weinig alerte en daadkrachtige indruk heeft gemaakt. Alle dossiers die van wezenlijk belang zijn – denk aan de Toeslagenaffaire, het vluchtelingenbeleid, de energietransitie en de stikstofcrisis – hebben de Rutte-kabinetten met neoliberaal wanbeleid laten versloffen.

‘Alle dossiers die van wezenlijk belang zijn, hebben de Rutte-kabinetten laten versloffen’

Wat kenmerkend is voor de flauwekul van Den Haag is dat beleid regelmatig door lokale besturen moet worden uitgevoerd. Je hebt een groot probleem, het kabinet erkent dat, maar doet vervolgens niets en vindt dat gemeenten het maar moeten oplossen. In een klein land als Nederland is die aanpak buitengewoon eigenaardig. Bedenkt u zich dat Nederland evenveel inwoners heeft als Wuhan. In dat opzicht kunnen we Mark Rutte vergelijken met de burgemeester van Wuhan. Al heb ik geen idee hoe die het ervan afbrengt.

Dit jaar was Prinsjesdag ook een moment van protest. Langs de route werd er met omgekeerde Nederlandse vlaggen gezwaaid en werd de koning uitgescholden voor landverrader. Dat demonstreert toch maar weer wat voor een ongelukkige, verdwaalde hufters sommige boeren zijn. Nu heb ik helemaal niets met koning Willem-Alexander. Ik ben republikein tot in mijn botten, maar er is geen enkele reden om de soeverein voor landverrader uit te schelden. Dat vind ik ongepast.

Verder vind ik het hoogst ongelukkig dat het kabinet maandenlang heeft geroepen dat het een geweldig omvangrijk steunpakket zou samenstellen, maar daar pas op de derde dinsdag van september mee komt. Het zorgt onnodig voor veel maatschappelijke onrust. De kabinetsplannen zullen immers pas in januari 2023 worden uitgevoerd.

Nu is het een positieve zaak dat er eindelijk een verschuiving van fiscale lasten van arbeid naar vermogen zal plaatsvinden. Dat was een punt waar D66 al lange tijd op aandringt. De kwestie speelt decennia, gezien de VVD altijd tegen is geweest. Hier zie je dat Sigrid Kaag flink haar stempel heeft gedrukt op de Miljoenennota. Vaak wordt door politiek rechts beweerd dat Kaag een slechte minister is. Dat is onterecht. Ze houdt de grote lijnen zorgvuldig in de gaten en is zich goed bewust van de Nederlandse positie binnen de Europese Unie. Mijn indruk is dat ze het redelijk doet. Al blijft natuurlijk de algemene toon onder VVD’ers dat zij een vuil D66-kabinet leidt. Dat is overigens niet zo.

Al met al vond ik het een redelijke troonrede, maar het algemene beeld is betrekkelijk negatief. Dat heeft het kabinet aan zichzelf te danken. Zodoende ben ik niet bijster hoopvol gestemd over het tempo waarin een aantal etterende wonden zullen worden behandeld. Ik vermoed dat de aanpak nog lang op zich laat wachten en veel frictie in de samenleving zal opleveren.

Maar laten we optimistisch blijven. Als het kabinet op z’n minst de indruk kan wekken dat het zijn best gaat doen om zaken aan te pakken, dan biedt dat perspectief. Dat het vertrouwen in het oplossend vermogen van het politiek bestuur zo gekelderd is, en het kabinet een rapportcijfer van 4,2 scoort, is immers een illustratie dat Rutte IV vóór Prinsjesdag nooit de indruk heeft gewekt daadwerkelijk iets te veranderen aan de traditionele koers van pappen en nathouden.’

Meer lezen van Maarten? In deze editie maakt Maarten van Rossem de rekening op van twaalf jaar Rutte.  Bestel losse edities hier