Na een bewogen politiek jaar als lijsttrekker en fractievoorzitter van de Partij van de Arbeid, besloot Lilianne Ploumen dinsdag de politiek per direct te verlaten. Ook voor Maarten kwam dit besluit onverwachts. Hij geeft commentaar op haar vertrek. ‘We hoeven diezelfde zelfreflectie niet te verwachten van een Rutte of De Jonge.’

Maarten: ‘Het nieuws dat Lilianne Ploumen per direct stopt als fractieleider en Kamerlid bij de PvdA kwam voor mij wel als een verrassing. Ik begreep dat het voor de leden van haar fractie, voor het partijbestuur en voor de Tweede Kamer ook als een verrassing kwam. Laat ik voorop stellen dat ik het een heel verstandig besluit vind. Ik vind het eigenlijk wel elegant dat ze toegeeft dat ze ongeschikt was voor politiek leiderschap en erkent dat ze dat ook niet zou worden als ze aanbleef als leider van de partij. Ze zal ook wel interne kritiek hebben gekregen op haar functioneren, maar desalniettemin is het zeer prijzenswaardig als je je eigen tekortkomingen zo helder ziet. We hoeven diezelfde zelfreflectie niet te verwachten van een Rutte of De Jonge.

Als je kijkt naar de talenten van Ploumen in de Tweede Kamer en haar politieke denken, dan is ze nooit betrapt op samenhangende, complexe en innovatieve politieke ideeën. Die zijn naar mijn inziens toch wel cruciaal voor de sociaaldemocratie. Ik vind ook dat ze onvoldoende afstand heeft genomen van de brokken die de partij gemaakt heeft in kabinet Rutte II. De PvdA zou daarvoor nog steeds rekenschap moeten geven. Dat is tot op heden niet gebeurd. Alleen Lodewijk Asscher heeft dat destijds gedaan, maar ook Diederik Samsom en Jeroen Dijsselbloem waren betrokken. Die rekenschap zou gebruikt moeten worden om een sterke toekomstvisie te formuleren en uit te zoeken wat voor sociaaldemocratie je in Nederland nou precies wil. Naar mijn idee is dat nog steeds niet duidelijk.

Ploumen heeft onvoldoende afstand genomen van de brokken die de partij gemaakt heeft in kabinet Rutte II.

Het is achteraf altijd makkelijk om te zeggen dat Ploumen het leiderschap nooit had moeten aangaan. De PvdA verkeerde in een moeilijke situatie toen het in januari 2021 onverwacht afscheid moest nemen van Asscher. Op het partijcongres dreigde een motie van wantrouwen tegen de toenmalige PvdA-fractievoorzitter te worden ingediend. Hoogstwaarschijnlijk zou deze motie geen meerderheid hebben gekregen, maar Asscher vond die motie toch getuigen van een gebrek aan vertrouwen. Als een van de weinige betrokkenen van de Toeslagenaffaire heeft hij toen zijn conclusies getrokken en is opgestapt. Dat was voor de PvdA zo vlak voor de Tweede Kamerverkiezingen natuurlijk een heel ongelukkig moment. Ploumen leek zo’n beetje de enige persoon die het leiderschap zo snel kon of wilde overnemen. Wie nu beweert dat ze dat nooit had moeten doen, mag uitleggen wie het dan wel had moeten zijn.

Ik geloof dat er op dit moment ook geen specifieke figuur naar voren is getreden waarvan je zegt: die moet de boel nu maar gaan leiden. Attje Kuiken wordt genoemd.  Zij lijkt mij een verstandige, jonge vrouw. Van mij mag ze het doen, maar ik zie niet gebeuren dat de PvdA de sociaaldemocratie ooit weer terug weet te brengen naar het politieke toneel. Enig herstel is mogelijk, maar teruggaan naar het niveau waarop ze opereerden, die illusie heb ik niet. Ik ben bang dat de VVD erin geslaagd is de sociaaldemocratie in Nederland – in ieder geval voor heel lange tijd en misschien wel voor eeuwig – te torpederen. Het is al met al een heel treurig schouwspel.’