2021 was een zonderling politiek jaar. Hoofdrolspelers waren corona en de minister-president die maar niet leek te begrijpen dat hij had moeten opstappen. Al was het maar omdat zijn historische moment ruimschoots was gepasseerd. Mark Rutte’s kleine, slagvaardige en zuinige overheid, toegesneden op zelfredzame burgers, was al jaren aan ernstige slijtage onderhevig, maar is door de coronacrisis verder verrafeld.

Voorwoord uit Maarten! 4-2021. Bestel het nummer hier.

In januari leidde de Toeslagenaffaire tot het ontslag van minister Wiebes en staatssecretaris Snel, en tot het vertrek van Asscher als leider van de PvdA. Kort daarna bood het kabinet zijn ontslag aan. Zonderling was toen al dat de hoofdverantwoordelijke en actieve participant Rutte gewoon bleef zitten, alsof hij er nooit iets mee te maken had gehad.

Vervolgens kwamen de verkiezingen in maart, door Rutte knap gedepolitiseerd. De VVD won, maar het was wel een uitzonderlijk schrale winst van één zetel. Tijdens de verkiezingen was steeds, ook weer door Mark Rutte, gewag gemaakt van de grote daadkracht die nu geboden was. Het zou er niet van komen. Door een ongelukkig toeval werd een notitie van de ‘verkenners’ openbaar, die leek te suggereren dat het kamerlid Omtzigt bekwaam moest worden weggewerkt. Vervolgens bleek dat Rutte gelogen had toen hij zei nimmer over Omtzigt te hebben gesproken. Dat leidde tot een verhit Kamerdebat, waarin een motie van wantrouwen tegen de premier 72 stemmen kreeg en een motie van afkeuring door alle fracties, uitgezonderd de VVD, werd gesteund.

Tijdens de verkiezingen was steeds gewag gemaakt van de grote daadkracht die nu geboden was.

Voor elke normale politicus zou dit voldoende moeten zijn: Rutte had het vertrouwen van de Tweede Kamer verloren. Maar nee, hij bleef zitten, alsof er niets aan de hand was. Demissionair was hij toch al. Vervolgens stuurde hij in de volgende maanden weinig elegant aan op voortzetting van Rutte III, waarbij het fors verliezende CDA een hoofdrol speelde. Haast werd er niet gemaakt, wellicht om iedereen weer te laten wennen aan een nieuwe minister-president die gewoon de oude was, hoewel deze alle vertrouwen van zijn collega’s had verloren. Zelfs begin december was er nog steeds geen nieuw kabinet. Wat een formidabele daadkracht!

Een nieuw kabinet had ook ten volle een nieuwe minister-president verdiend. Nu sukkelen we door zonder vertrouwen.