Jacques-Louis David, 1748-1825
De lictoren brengen Brutus de dode lichamen van zijn zonen terug voor de begrafenis, 1789
Olieverf op doek
323 x 422 cm
Louvre, Parijs
Neo-Classicisme

En als u dan toch in het Louvre bent, zoek dan even dit schilderij op. Het is de moeite waard om te bekijken en zeker als je weet waar je naar moet kijken. Het is een ontzettend groot schilderij, zie de formaten. Dat er een verhaal verteld wordt zal ook duidelijk zijn. Maar hoe gaat dat verhaal? Altijd aangenaam om dat paraat te hebben en zo dat je het ter plekke niet hoeft op te zoeken.

Het verhaal dat verteld wordt is gebaseerd op de Romeinse geschiedenis. Links op het schilderij zit de Romeinse consul Lucius Junius Brutus, stichter van de Romeinse republiek. Hij was betrokken bij het afzetten van de laatste Romeinse koning Tarquinius (ongeveer 500 voor Christus). Er wordt een complot gesmeed om de monarchie te herstellen. Brutus geeft de opdracht om alle betrokkenen gevangen te nemen en te doden. Maar zijn zonen blijken  betrokken en ook al weet Brutus dat hij blijft vasthouden aan zijn maatregelen en laat zijn eigen zonen executeren. Hoe ver kan je gaan?

Terug naar het schilderij. Brutus zit met zijn rug naar de lichamen van zijn zonen die door de lictoren (een soort politieagenten) het huis in worden gedragen. Hij wijst met zijn rechterhand zichzelf aan als schuldige. Rechts staat zijn vrouw en de moeder van de jongens. Een van de dochters valt flauw in de armen van haar moeder, de andere dochter heft haar beide handen in een afwerend gebaar alsof ze het niet wil en kan zien.

Opvallend is het verschil tussen licht en donker, waardoor het iets toneelmatigs en dramatisch krijgt. Brutus is in het donker en de vrouwen in het licht. Wat het ook dramatisch maakt, is het licht dat links via de deur naar binnen valt en de benen van de dode jongens belicht.

Het interieur is typisch Romeins en voorzien van Dorische zuilen. Zijn kennis van dit soort zaken had David uit de eerste hand, want hij had de ruïnes van Pompeï gezien.

David kreeg de opdracht in 1787 van graaf D’Angliviller die belast was met het beheer van de koninklijke gebouwen van de Franse koning. Dat was dus twee jaar voor de Franse revolutie. Een afspiegeling van de situatie in Frankrijk waar door de revolutie ook het koninkrijk voorbij was. De bedoeling was, toen David de opdracht kreeg, om het loyaliteitsprobleem dat ieder individu heeft als het moet kiezen tussen zijn familie en het maatschappelijk belang in beeld te brengen.

Het schilderij werd na de revolutie op de Salon tentoongesteld. Dat is natuurlijk niet om je over te verbazen, want het voldeed aan alle eisen. De grote rode R van refusé zal je dus niet op de achterkant vinden.

David was actief betrokken bij de Revolutie. In hoeverre dit schilderij van David een politieke stellingname is, is niet echt duidelijk. Wel dat het gaat om het conflict tussen staat en familie. Maar het opofferen van je eigen zonen is toch wel een bijna niet te begrijpen en wel heel vergaande keuze.

Tot slot nog even kort iets over David. Hij werd geboren in een welvarende Franse familie. Toen hij negen was stierf zijn vader in een duel. Zijn moeder liet de verdere opvoeding over aan zijn ooms die succesvolle architecten waren. Hij kreeg een uitstekende opvoeding aan het Collèges des Quatres-Nations. Maar hij was nooit een goede student. Pas later bezocht hij de Koninklijke academie voor beeldhouw-en schilderkunst.

Zijn liefde lag bij het tekenen en schilderen.