Met de val van Kaboel heeft de Taliban geheel Afghanistan in handen. Voor het Westen betekent de haastige evacuatie van troepen, tolken en diplomaten het slotstuk van twintig jaar oorlog. Volgens Maarten had het conflict al veel eerder beëindigd moeten worden. ‘De werkelijkheid is dat het Afghaanse leger nog geen kippenhok kan verdedigen.’

De Taliban zegt een vreedzame machtsoverdracht te willen. Hoe geloofwaardig is dat?

Maarten: ‘Natuurlijk beloven ze dat nu, in aanloop naar een nieuw bewind. Maar ik ben er niet zeker van. Als ik in de ziel van de Taliban zou kunnen kijken, dan zou er misschien iets mis met me zijn.’

Heeft president Biden de juiste beslissing genomen door zich terug te trekken uit Afghanistan?

Maarten: ‘Ik vind nog steeds dat Joe Biden groot gelijk had. Dit had veel eerder moeten gebeuren, want het is al twintig jaar dweilen met de kraan open. Er is in feite te weinig gedaan om een nieuw regime te kunnen installeren in Afghanistan. Er is aanvankelijk heel weinig geld gestoken in de ontwikkeling en verbetering van het land. De regering Bush, en in het bijzonder minister van Defensie Donald Rumsfeld, zag daar niks in. Men zei: “We hebben Al-Qaeda verjaagd en de kampen van Bin Laden opgedoekt, daarmee is de zaak klaar.” Toch zijn ze daarna gewoon gebleven.

Het verjagen van de Taliban ging eigenlijk vrij vlot, maar deskundigen waarschuwden al snel dat de Talibanstrijders terug zouden komen. Die Taliban is immers diepgeworteld in Afghanistan. Je kunt het natuurlijk een tragische zaak vinden dat Afghaanse vrouwen wellicht weer die rare jurken aan moeten doen. Dat begrijp ik wel. Tegelijkertijd moet je constateren dat er een kleine honderd miljard dollar in het Afghaanse leger is gestopt. De soldaten zijn uitgerust met de modernste militaire apparatuur en hebben alle mogelijke NAVO-training gehad. Maar de werkelijkheid is dat dit leger nog geen kippenhok kan verdedigen.

Dat komt omdat de top van het leger en de Afghaanse regering zelf totaal corrupt zijn. Als gevolg daarvan leek het alsof het regeringsleger er getalsmatig beter voorstond dan de Taliban. We hebben nu gezien dat het in de praktijk anders lag.

De Taliban heeft opvattingen die bij ons niet populair zijn, maar vergeet niet dat zo’n 70% van de bevolking van Afghanistan op het platteland leeft. De Taliban vertegenwoordigt die bevolkingsgroep. Dat zijn mensen die de islam hoog in het vaandel hebben staan. Nogmaals, dat vinden wij niet fijn, maar het gaat over Afghanistan, niet om Denemarken of Nederland.’

Welke invloed zal de terugtrekking uit Afghanistan hebben op de populariteit van Biden?

Maarten: ‘Biden heeft groot gelijk. Als het Afghaanse leger niet in staat is om het land zelf te verdedigen, waarom zou Amerika daar dan nóg vijf jaar blijven? Deskundigen zeggen dat het in dat geval op dezelfde manier zou aflopen. Je zult een keer moeten vertrekken. En wat blijkt: zodra je vertrekt, zakt de boel als een pudding in elkaar.

Amerika heeft er honderden miljarden in gepompt. Als ik een modale Amerikaan was, zou ik ook zeggen: “Het is mooi geweest, het is afgelopen.”‘

Had een andere exitstrategie kans van slagen gehad?

Maarten: ‘Nee, dat denk ik niet. Obama stuurde op een gegeven moment een hoop extra troepen naar Afghanistan, maar toen ging het al heel slecht in de strijd met de Taliban. Die soldaten bleven een jaartje en toen ze verdwenen waren, werd het al snel duidelijk dat het een hopeloze onderneming was. Dat wil zeggen: zolang er Amerikaanse troepen aanwezig waren, konden de steden en de omgeving van Kaboel goed verdedigd worden. Maar de Taliban pleegde wel aanslagen op andere plekken. In veel Afghaanse regio’s konden ze doen waar ze zin in hadden.

Ik was totaal niet verbaasd over dit echec. De Amerikanen hadden natuurlijk niet verwacht dat het allemaal in twee weken in elkaar zou donderen. Maar dat het in elkaar zou donderen, dat stond naar mijn idee als een paal boven water.’

Valt de Nederlandse overheid te verwijten dat ze Afghaanse tolken te weinig hulp boden om het land te verlaten?

Maarten: ‘Dat vind ik wel. Daar had de regering beter op moeten reageren. Nu heb ik begrepen dat de Amerikanen het vliegveld van Kaboel verdedigen zolang de evacuatieprocedures lopen, dus laten we hopen dat alles in orde komt. Vanuit Nederland mag het kinderachtige gezeik hierover ook wel eens ophouden. Een paar honderd Afghanen naar Nederland toe, je hoort Geert al razen in de Kamer.’