Friedrich studeerde aan de kunstacademie in Kopenhagen. Gaat daarna naar Dresden en blijft daar de rest van zijn leven wonen en werken. Wordt zelfs professor aan de Academie. Was bevriend met Goethe, Novalis en Runge. Hij maakte geen studiereis naar Italië, maar laat zich inspireren door de natuur. Zijn werk behoort tot de Romantiek. Dat is de naam van een lastige en complexe stroming in o.a. de beeldende kunst, maar ook de literatuur en de muziek. Het heeft dus niets te maken met het woord ‘romantisch’ zoals wij dat nu gebruiken voor de gevoelens bij verliefdheid.

Friedrichs doorbraak komt in 1808 met het schilderij: Kreuz im Gebirge. Dat was een opdracht van een rijke mevrouw die een altaarstuk wilde hebben voor haar privékapel. Het schilderij veroorzaakte een schandaal. Je ziet de gekruisigde Christus bepaald klein afgebeeld op de top van een berg. Zoals gebruikelijk was, werd Christus frontaal afgebeeld. Nu zie je hem van opzij. Hij is dus maar een klein onderdeel in de immense natuur. En zoiets kon nog niet in die tijd. Natuurlijk bestond de twijfel aan het geloof al, maar dit ging te ver.

Na een wandeling met een vriend in het Reuzengebergte, maakt Friedrich twee beroemde schilderijen: Mönch am Meer en dit schilderij: Abtei im Eichwald. In beide gevallen is de natuur belangrijker dan de mens, maar wordt het wel gebruikt om menselijke gevoelens duidelijk te maken. Bij de monnik aan zee zie je een heel klein figuurtje aan zee. Ook hier is het landschap overweldigend groot en zie je dat de mens niets voorstelt en eenzaam is. Friedrich geeft zelf een beschrijving van zijn schilderij Abtei im Eichwald, maar geen interpretatie.

Het is bepaald belangrijk om goed naar het schilderij te kijken, want het is  lastig om alles te zien. Dat ligt niet aan de kwaliteit van de afbeelding. In een eikenbos staat de ruïne van een Gotische kerk. Er ligt sneeuw en de zon is ondergegaan. Er is nog wat licht in de lucht maar de mist begint al op te trekken. De sikkel van de wassende maan is zichtbaar boven de eik, rechts van de ruïne.  Als je goed kijkt zie je dat er vervallen en scheef gezakte kruisen staan en dat er dus sprake is van een kerkhof.

Wat je bijna over het hoofd zou zien is een groep monniken die een doodskist de ruïne in dragen. Je ziet dat het landschap bij de ingang gewoon doorloopt. Door de optrekkende mist zijn de onderkanten van de oude eiken al niet meer te zien. Opvallend nog bij de ingang: de twee lichtjes. Friedrich zegt daar zelf niets over. Ook niet over het vogeltje dat is afgebeeld in de bovenste ring van de raamtracering. Het is bijna niet te zien. Maar in zijn beschrijving noemt hij de monniken en de doodskist ook niet.

Dan naar de mogelijke betekenis van de voorstelling. De kunstenaar zegt er zelf er wel iets over, maar dat is zo vaag en onduidelijk dat je er niets mee kan. Het is en blijft een groep monniken die een doodskist een Gotische ruïne indraagt. Dus dat het over het geloof gaat, daar kan je toch echt niet omheen. Maar als je gewoon nadenkt dan kom je toch bij het volgende uit: het geloof wordt ten grave gedragen. De kerk is kapot en leeg en het geloof is dood.

Het landschap wordt hier gebruikt om een abstracte gedachte uit te drukken. Normaal werd dat in de schilderkunst gedaan door een personificatie of een allegorie. Typerend voor de Romantiek om dat via het landschap te doen.

Caspar David Friedrich, 1774-1840
Abtei im Eichwald, 1809-1810
Olieverf op doek
171 x 110.4 cm
Alte Nationalgalerie, Berlijn