Als ik ’s avonds aan de keukentafel zit te schrijven, doe ik soms het raam open en ga ik eruit hangen om te voelen hoe warm of koud het is en ook om te ruiken. In het voorjaar hing ik weer met mijn hoofd uit het raam en trof mijn neus plots een intens zoete en heerlijke bloemengeur. Zo ouderwets dat ik in één klap weer twaalf was en op de fiets zat naar Bennekom, waar ik ging poseren voor een schildersvriend van mijn vader. Mijn balletspullen achterop, want hij wilde een balletmeisje. Toen erg populair door de Impressionisten o.a. Degas.

Ik fietste langs de rand van korenvelden met prachtige klaprozen en korenbloemen en vervolgens langs dure huizen met mooie tuinen. En er was dus één plek waar ik die heerlijke bloemengeur rook. Ik arriveerde op het juiste adres en zat een tijdje stil in mijn balletkleren. Dan was het pauze. Oh, daar deed ik het voor, want dan kreeg ik een stroopwafel. Dat hadden wij thuis niet. Ik geef dit wat uitgebreide voorbeeld om aan te geven dat er achter een geur soms een hele wereld schuilgaat. Dat zit blijkbaar in je hersens opgeslagen en zit daar na 63 jaar nog steeds.

En ook geluid kan iets dergelijks veroorzaken. De seizoenen hebben voor mij hun eigen geluiden. Als ik in het voorjaar op mijn balkon zit en luister dan denk ik: ja, zo klinkt het voorjaar. Bertus Aafjes formuleerde dat briljant met de eerste zin van het gedicht De laatste Brief: ”De wereld scheen vol lichtere geluiden”. Een schitterend gedicht, maar het gaat overigens niet over het voorjaar. Maar goed, het is dus een soort stille lichtheid met vaak in de verte kinderstemmen en de aarzelende zang van sommige vogels.

De zomer is veel zwaarder wat geluid betreft en vol met geuren. Een blaffende hond in de verte. De geur van gemaaid gras, de geur van diverse bloemen die vaak ’s nachts heerlijk ruiken. Neem kamperfoelie en jasmijn. Weer een zin uit een gedicht, ik kan het niet laten: “Door de nachtwind en haar elegante geuren”. Het gedicht La Voix du Peuple is van Hans Lodeizen en gaat overigens ook over hele andere dingen.

Maar de zomer is ook de stilte en het gezoem van insecten en de zware geur van de hei. De geur van regen als we speelden op de veranda van de Heikamp: het zomerhuis van mijn grootouders uit Delft.

De herfst is stil en fris en mistig en heeft te maken met de ochtenden toen ik tijdelijk bij mijn grootouders in De Steeg woonde. Dat is de geur van appels en dahlia’s. De geur van citroengeraniums en koffie als oma ’s ochtends haar planten verzorgde.

Het huis van mijn grootouders in Delft levert weer hele andere herinneringen op dit gebied. Ze zijn niet seizoensgebonden maar hebben te maken met de nacht. De geluiden van boten op het kanaal in de nacht. Het rammelen van de kettingen van de draaibrug vlakbij. De reflectie van het water op het behang.

Hele sterke geur- en geluidherinneringen heb ik aan de tropen. De trage, stroperige lome middagen in Jakarta met het geluid van de straatventers. Ze hadden allemaal hun eigen geluid. Je wist wie het waren en wat ze verkochten. Ik hoef maar een oproep tot gebed via een minaret te horen of ik ben weer in Yogyakarta.

Reisfoto van Sis: Woestijn in Iran

En éénmaal in mijn leven heb ik alleen maar stilte ervaren. Dat was in de woestijn in Iran. Het was bijna eng! Het brein is een wonder.