De vader van De Hooch was metselaar en zijn moeder vroedvrouw. Ofschoon hij in Rotterdam was geboren, woonde hij in Delft en was hij een tijdgenoot van Johannes Vermeer. Ze zullen elkaars werk zeker gekend hebben en wie weet was er zelfs sprake van een wederzijdse beïnvloeding. Maar zijn werk verkocht slecht, waardoor hij met zijn gezin een armoedig bestaan leidde. Rond 1660 verhuist hij naar Amsterdam. Het lijkt hem daar wat beter te gaan. Rond 1658 gaat hij zich toeleggen op interieurs met dikwijls tegelpatronen op de vloer, waarmee hij zijn kennis van het perspectief laat zien. De interieurtjes zijn vaak doorkijkjes. Je ziet meerdere kamers en vaak een open deur waardoor het licht prachtig naar binnen valt. Het lijkt altijd zomer.

Over het leven van De Hooch is verder niet veel bekend. Maar wat ik eigenlijk het meest interessant vind aan De Hooch: je leert enorm veel over hoe een interieur er in de 17^de eeuw uitziet. Bovendien is er sprake van een soort fantastische rust. Je kan bijna de vliegen horen zoemen. Het geeft een beeld van het gewone dagelijkse leven. Ook de kleding is natuurlijk interessant om te zien. Het is zeker geen fantasiekleding, ofschoon de kleding van de mannen in onze ogen misschien enigszins merkwaardig is. Als je iets van kostuumkunde weet, kan je aan de hand van de kleding een 17^de eeuws schilderij dateren. De mode wisselt in de 17^de eeuw relatief vaak.

Maar nu maar eens naar het schilderij:

Voor een bedstee zit een vrouw naast een wieg. Ze is haar jakje aan het dichtmaken, waardoor natuurlijk de suggestie gewekt wordt dat ze het kind net de borst heeft gegeven. Of, en dat kan ook heel goed, gaat ze er nog mee beginnen? Gezien haar rechterarm lijkt mij de eerste optie de meest waarschijnlijke. De wieg is gemaakt van wilgentenen en door het onderstel van hout kan de wieg schommelen. Het betreft hier duidelijk de vrouw des huizes, gezien de dure kleding die ze aan heeft. Het jasje is afgezet met bont en er is een mooie rand onderaan haar rok. Aan de bedstee hangt een beddenpan waar men het bed mee verwarmde. Aan de kapstok rechts van de bedstee hangt een rode cape. Dat was de mode voor mannen in die tijd en zie je dus op veel schilderijen. Hier is de boodschap duidelijk: de heer des huizes is thuis. Of hij in de bedstee ligt is niet duidelijk.

Door de geopende deur zien we een kind dat naar buiten staat te kijken. Let op die iets opgetilde linkervoet. Of het een jongen of een meisje is, is niet duidelijk. Jongetjes droegen ook jurken. Buiten is het zonnig en het zonlicht stroomt naar binnen. Let op de reflectie van het licht op de tegels. In de kamer met de bedstee zien we natuurlijk nog het hondje en een tafeltje met blaker en kaars plus een kan.

Opvallend nog is het kleurgebruik. Ongeveer op een diagonaal: het rood van het dekentje in de wieg en het rood van het jakje en de cape. Natuurlijk denken wij vanuit onze geromantiseerde visie op het moederschap dat het gaat om het geluk van de moeder. Nee dus! In die tijd was het moederschap vaak een ramp. Vrouwen baarden eindeloos veel kinderen waarvan de helft doodging, als ze zelf niet in het kraambed doodgingen aan de kraamvrouwenkoorts.

Wat betekent het dan wel? Je ziet dat het bij De Hooch vaak gaat om de intimiteit en de rust van het dagelijkse bestaan. Wie weet?

Pieter de Hooch, 1629-na 1684
Moeder naast een wieg, ± 1661-1663
Olieverf op doek, 92-100 cm
Gemäldegalerie, Berlijn